د برتانیې وزیراعظم کېر سټارمر نن په سپینه ماڼۍ کې له صدر ټرمپ سره ویني

د برتانیې وزیراعظم کېر سټارمر نن د پنجشنبې- زیارت په ورځ په سپینه ماڼۍ کې له صدر ډانلډ ټرمپ سره ویني چې ټاکل شوې په اوکراین کې د روانې شخړې او دوه اړخیزو تجارتي اړیکو په اړه خبرې به وکړي.

دا ملاقات په داسې وخت کیږي چې صدر ټرمپ د یورپ پر تجارتي توکو باندې د ګمرکي محصولاتو یا تعرفو د زیاتولو خبرداری ورکړی او غوښتنه یې کړې ده چې یورپ باید د خپل امنیت لپاره پر واشنګټن باندې لږ تکیه وکړي.

تر دې لیدنې مخکې صدر ټرمپ چې غواړي د نېټو غړي هېوادونه خپل دفاعي لګښتونه د خپل ناخالص کورني پیداوار پینځه فیصده ته لوړه کړي، خپل مخکینی دریځ یې بیا تکرار کړ چې یورپ باید "ګام واخلي".

ټرمپ له سټارمر سره تر ملاقات یوه ورځ وړاندې په سپینه ماڼۍ کې خبریالانو ته په خبرو کې پر خپل دریځ ټینګار وکړ او ویې ویل چې امریکايي مالیه ورکوونکي باید "تر هغه څه زیات لګښت ورنه کړي چې د یورپ خلک یې ورکوي."

سټارمر د سه شنبې- نهې په ورځ اعلان وکړ چې برتانیا تر 2027م پورې په خپله دفاعي بودیجه د خپل ناخالص کورني پیداوار یا جي ډي پي 2.5 فیصده او ورپسې کال 2.6 فیصده ته لوړوي او د سټارمر دا غیرمتوقع اقدام د ټرمپ خوشاله کول ښکاري.

سټارمر د برتانیې د پارلمان غړو ته په خبرو کې له امریکې سره د خپل هېواد اړیکې د "تر ټولو مهم دوه اړخیز اتحاد" لپاره مهمې وبللې او ویې ویل "دا اونۍ چې له صدر ټرمپ سره وینم زه به واضح ورته ووایم: زه غواړم دا اړیکې نورې هم پیاوړې او لا پیاوړې شي."

سټارمر د سه شنبې- نهې په ورځ خبریالانو ته وویل، په اوکراین باندې د روس د 2022م کال له یرغل راهیسې په تېرو درو کلونو کې د برتانیې د دفاعي بودیجې په زیاتولو فکر کېده.

د هغه په وینا دا زیاتوالی به د برتانیې د بهرنیو مرستو د کمولو له لارې برابر کړل شي چې له مخکې لا ډېره کمه شوې ده او د برتانیې د جي ډي پي یواځې 0.3 فیصده ته را ټیټه شوې ده.

سټارمر ومنله چې د دفاعي لګښتونو د زیاتولو پرېکړه "چټکه" شوې او دا پرېکړه وروسته له هغه شوې چې ټرمپ وغوښتل د اوکراین او یورپ له ګډون پرته له ماسکو سره خبرې اترې وکړي او د یورپ د امنیت لپاره د امریکې ملاتړ کم کړي. سټارمر وویل:

"صدر ټرمپ فکر کوي چې موږ باید ډېر څه وکړو او زه ورسره متفق یم. په دې اړه زما فکر هم دغه دی".

وزیراعظم سټارمر وویل هغه دا هم غواړي د برتانیې د راتلونکي پارلمان د کار له پیل سره خپل دفاعي لګښتونه درې فیصده ته لوړ کړي. د برتانیې راتلونکی پارلمان به په 2029م کال له راتلونکو عمومي ټاکنو وروسته پیلیږي.

د جرمن مارشل فنډ د جیوسټرېټیجي ډلې د څېړونکي ګېزین ویبر په وینا، هغه بنیادي پیغام چې سټارمر باید ورباندې ټینګار کوي هغه دا چې د یورپین باید د اوکراین په اړه په هر ډول بحثونو کې برخه واخلي. ویبر وي او اې ته وویل:

"دا به ډېر عجیبه وي چې په یورپینو بار زیات شي خو دا حالت د سټرېټیجیک ذمه وارۍ په برخه کې څرګند نه شي."

د سټاکهولم د سولې د نړیوال څېړنیز انسټیټیوټ په رپوټ کې د امریکې د حکومت د معلوماتو له مخې دغه هېواد په 2023 کې د خپل مجموعي کورني پیداوار 3.4 فیصده برخه په دفاعي چارو ولګوله.

تر سټارمر مخکې د فرانس صدر ایمانویل مېکرون د دوشنبې- ګل په ورځ په سپینه ماڼۍ کې د اوکراین د امنیت او په راتلونکي کې د روس د بل یرغل د مخنیوي لپاره د یورپ د سوله ساتي ځواک د جوړولو وړاندیز وکړ او سټارمر هم ددغه پلان ملاتړ کړی دی.

د چارشنبې- شورو په ورځ ټرمپ په ډاګه کړه چې اوکراین باید د نېټو د غړیتوب غوښتنه "هېره" کړي او باید له واشنګټنه ډېره تمه ونه لري. ټرمپ وویل:

"زه به د امنیت ضمانت بېخي ډېر زیات نه کړم. موږ له یورپه غواړو چې دا کار وکړي، ځکه چې موږ د یورپ د ګاونډ په اړه خبرې کوو."

ټاکل شوې چې د اوکراین صدر ولادیمیر زلنسکي هم د جمعې په ورځ په سپینه ماڼۍ کې له ټرمپ سره وګوري.

ټرمپ د خپلې واکمنۍ په څه باندې یوه میاشتنۍ موده کې تر اوسه له یو شمېر بهرنیو مشرانو سره لیدلي چې پکې د اسرایل وزیراعظم بنیامین نتنیاهو او د هند وزیراعظم نریندرا مودي هم شامل دي.