پاکستان د خالي یا شنبې په ورځ راپور ورکړې چې د وسله والو په څو بریدونو کې لږترلږه 16 پوځیان وژل شوي دي.

چارواکي وائي دخېبر پښتونخوا په سرحدي ضلع کرمه کې وسله والو د پاکستان امنيتي ځواکونه په نخښه کړي چې پکې ۷ عسکر وژل شوي اؤ ۲ نور ژوبل شوي دي.

یوه ځايي امنیتي چارواکي چې د رسنیو سره یي د خبرو اجازه نه درلوده، د نوم نه ښودلو په شرط یې وي او اې ته دا مرګ ژوبله تاید کړې ده .

د راپورونو له مخې، تحریک طالبان پاکستان د یاد تشدد مسؤلیت په غاړه اخیستی. د پاکستان پوځ سمدستي د دغه مرګوني برید په اړه څه نه دي ویلي.

دا څو ساعته وروسته له هغې شوې چې وسله والو د جمعې په ورځ ناوخته د افغانستان پولې ته څېرمه شمالي وزیرستان کې د پوځ پر یوه کاروان برید وکړ او د یوه افسر په ګډون یې لږ تر لږه شپږ عسکر ووژل.

د پاکستان د پوځ په یوې لنډ جاري کړي بیان کې د دغې مرګ ژوبلو پخلې کړی او زیاته کړې یي ده چې په ډزو کې ۶ وسله وال وژول شوي دي خو نور جزیات یې نه دي شریک کړي. په بیان کې یې وژل شوي وسله وال د "خوارج" په نامه یاد کړي دي، کوم چې وس په رسمي توګه پاکستان ټي ټي پي ته وایي.

په ګڼو سیمو کې پاکستاني امنیتي سرچینو وي او اې ته ویلي چې په ډزو کې لږ تر لږه ۲۲ پوځیان زخمیان شوي هم دي.

بل اړخ ته د بلوچستان په جنوب لوېديځ کې چارواکو خبر ورکړى چې وسله والو د خالي یا شنبې په ورځ د پوځيانو کاروان ته څېرمه د سړک د غاړې بم چاودنه کړې ده چې له امله یې درې عسکر ووژل شوي او څلور نور ټپيان دي.

د بلوچ لېبریشن ارمي یا بي ایل اې په قلات کې د چاودنې مسوولیت منلی دی. دا ډله وخت په وخت په منظم ډول بلوچستان کې د پاکستان امنیتي ځواکونه او حکومتي تاسیسات په نښه کوي.

د پاکستان چارواکي وخت په وخت وایي چې په افغانستان کې طالبانو د بیا واک ترلاسه کولو وروسته په بلوچستان او پښتونخوا کې تشدد زیات شوي دی.

پاکستان دعوا کوي چې تحریک طالبان پاکستان د افغانستان د خاورې نه په پاکستان حملې کوي او زیاتوي چې دوي د طالبانو د حکومت ملاتړ لري.

اسلام اباد تور لګوي چې بي ایل اې او د دغې ډلې اتحادیان په پاکستان کې د بریدونو لپآره په افغانستان کې خپل پټ ځآیونه پکاروي.

د طالبانو حکومت چې په نړۍ کې له کوم هیوا په رسمیت نه دې پیژندلی وخت په وخت د پآکستان دا تورونه ردوي او وایي په پآکستان کې دننه امنیت د پاکستان ذمه واري ده.

په اسلام اباد کې د څیړنو او امنیتي مطالعاتو مرکز د دې اونۍ په یوه راپور کې ویلي دي چې د روان کال په لومړیو نهو میاشتو کې پاکستان کې دننه د ملکي وګړو او امنیتي ځواکونو شاوخوا ۱۰۰۰ تنه وژل شوي دي.

سېنټر پار ریسرچ اینډ سیکیورټي سټډیز د رپورټ له مخې په خېبر پښتونخوا او بلوچستان کې زیاتره مرګ ژوبله د ټي ټي پي او د بلوچ لېبریشن ارمي په بریدونه کې شوې ده.

د جمعې په ورځ د روس په کوربه توب د سیمې د هېوادونو په کنفرانس کې هم له افغانستان څخه د راپورته شوي ترهګرۍ د ګواښ په اړه "ژوره اندېښنه" څرګنده شوې ده.

د اکتوبر په څلورمه ترسره شوې د ماسکو فارمېټ شپږمه غونډه کې د هندوستان، چين او پاکستان د استازو ترڅنګ د منځنۍ اېشيا هېوادونو او د طالبانو د بهرنيو چارو وزير اميرخان متقي ګډون درلود.

متقي په ماسکو کې جوړې شوې غونډې ته د وینا پر مهال د ترهګرۍ په تړاو د نړیوالو اندېښنو ته په اشارې سره وویل چې د دوی حکومت په افغانستان کې "امنیت او ثبات" راوستی دی. هغه ټینګار وکړ چې طالبان د افغانستان ټوله خاوره په واک کې لري او هیڅوک نه شي کولای چې د سیمې امنیت ته یې د ګواښ لپاره وکاروي.

د پاکستان په قامي اسمبلۍ کې د مخالفې ډلې مشر عمر ایوب خان مخکې دعوه کړې وه چې د خېبر پښتونخوا صوبې وزیراعلا علي امین ګنډاپور د تحریک انصاف د روانو احتجاجونو په ترڅ کې په اسلام اباد کې د خېبر پښتونخوا هاوس څخه نیول شوی خو اوس یې ګوند له دې دعوې په شا شوی دی.

د پاکستان سرکاري ټي وي هم ویلي چې د علي امین ګنډاپور په ضد قانوني کاروایي پېل شوې ده خو ډان ورځپاڼې د سرکاري سرچینو له خولې بیا ویلي چې علي امین ګنډاپور نه دی نیول شوی.

د سرکاري ټي وي په رپورټ کې د سرچينو له خولې ویل شوي چې د علي امین ګنډاپور په ضد د ریاست په ضد د یرغل کولو له امله قانوني کارروایي پېل شوې ده.

د تحریک انصاف مشر اؤ په قامي اسمبلۍ کې د حزب اختلاف لیډر عمر ایوب په ایکس رسنۍ لیکلي وو ، دخېبر پښتونخوا وزیراعلا علي امین ګنډا پور په اسلام اباد کې د خېبر پښتونخوا هاوس څخه په غیر قانوني توګه نیول شوی دی.

هغه ویلي د رینجرز ځواکونو اؤ اسلام اباد پولیسو د پښتونخوا د حدودو څخه په سرغړونه یو غیر قانوني ګرفتاري په عمل کې راوستې ده.

عمر ایوب خان ویلي چې پېښور هایکورټ وزیراعلا علي امین ګنډاپور ته ضمانت ورکړی دی .

هغه ویلي د ایین له مخې وزیراعلا اعلي امین د ریاست برخه ده اؤ رینجرز، پولیس اؤ پوځ د ریاست مامورین دي .

نوموړي پوښتنه کړې چې ایا پاکستان کې مارشل لاء پر ځای کړل شوې ده؟

تر دې وړاندې د ټولو خنډانو په ماتولو د علي امین ګنډاپور احتجاجي قافله نن د خالي په ورځ اسلام اباد ته ننوتې وه اؤ داخله وزیر وزیراعلا ګنډا پور ته د سخت اقدام خبرداری ورکړی ؤ

د کورنیو چارو وزیر محسن نقوي خبرداری ورکړی ؤ چې د خېبر پښتونخوا وزیراعلا ټولې کرښې ماتوي اؤ که بله کرښه یې ماته کړه نو په ضد به یې سخت اقدم وکړل شي.

اسلام اباد ته د علي امین ګنډا پور د قافلې ننوتلو سره سم د اسلام اباد ځایي عدالت هم د وسلې اؤ شرابو په یوه زړه مقدمه کې د علي امین ګنډا پور د نیولو وارنټ جاري کړی دی.

جوډیشل مجسټریټ مبشر حسین زیدي د مقدمې اوریدنې په مهال امر کړی چې علي امین ګنډا پور باید ونیول شي اؤ په 12م اکتوبر عدالت ته وړاندې کړل شي.

د اسلام اباد نه د وي او ډیوه خبریالان وایي چې اسلام اباد ته د علي امین ګنډا پور د قافلې ننوتلو په مهال د پولیسو اؤ د پي ټي آي د فعالانو تر منځ نښتې شوي ، پولیسو د پي ټي آي په فعالانو اوښلن ګیسونه توغولي اؤ د پي ټي آي فعالانو پرې د کاڼو ګزارونه کړي دي.

په اسلام اباد کې خبریالانو سره د خبرو په مهال د کورنیو چارو وزیر محسن نقوي ویلي د پي ټي آي له قافلې څخه په پولیسو پرله پسې ډزې کیږي اؤ اوښلن ګیسونه توغولی شي.

هغه ویلي د پي ټي آي شرخوښي پولیس په کاڼو هم وولي اؤ په دې اخ و ډب کې تر 80 پورې پولیس ژوبل شوي دي.

تر دې وړاندې تېره شپه علي امین ګنډا پور ویلي وؤ چې پولیسو د هغوي په قافله ناتاره اوښلن ګیسونه توغولي اؤ ګڼ شمیر ملګري یې ژوبل شوي چې د علاج لپاره هسپتالونو ته رسول شوي دي.

تحریک انصاف په داسې حال کې د اسلام اباد ډي چوک کې د احتجاج کولو هڅه کوي چې تېره شپه حکومت اسلام اباد ته پوځ وربللی اؤ د زرګونو په شمیر پولیس یې هم د امنیت ټینګښت ته چمتو ودرولي دي.

د کورنیو چارو وزیر محسن نقوي ویلي هغوي دا معلوموي چې د پي ټي آي د فعالانو سره اوښلن ګیسونه څنګه اؤ له کومې راغلل؟

هغه تور لګولی چې د پي ټي آي په احتجاج کې افغان وګړي هم شامل دي اؤ وایي په تېرو څلېریشتو ساعتو کې 120 افغانان نیول شوي دي.

محسن نقوي وایي، په پولیسو ډزې هم روانې دي اؤ پوښتنه دا ده چې دې احتجاج کې افغانان څنګه شامل شول؟

نوموړي زیاته کړې ددې ټول وضعیت ذمه وار د خیبر پښتونخوا وزیراعلا علي امین ګنډا پور دی، هغه ټولې کرښې ماتوي اؤ که بله کرښه یې ماته کړه نو په ضد به یې سخت اقدام وکړل شي.

هغه وویل داسې شواهد یې ترلاسه کړي چې د بنو خلکو ته ویل شوي چې احتجاج ته د وسلې سره لاړ شي خو وایي د یرغل کولو به قیمت پرېکول وي اؤ د یرغل په صورت کې خو بیا څه رقم مذاکرات نه شي کیدای.

دا په داسې حال کې ده چې پاکستان کې د تحریک انصاف ګوند د روانو احتجاجونو په مهال له اسلام اباد وروسته حکومت نن د خالي په ورځ لاهور ته هم پوځ وربللی دی.

تحریک انصاف اعلان کړی چې دوي به نن د خالي په ورځ د لاهور په مینار پاکستان میدان کې احتجاج کوي خو پاکستاني مطبوعات وایي چې د پنجاب حکومت لاهور ښار اؤ مینار پاکستان ته غځېدلې ټولې لویې لارې د کنټینرونو په اېښودلو سره تړلې دي اؤ د احتجاج د مخنیوي لپاره یې د مینار پاکستان میدان کې اوبه هم ودرولي دي.

د پنجاب حکومت د وړاندې نه په لاهور، میانوالي، راولپنډۍ، سرګودها اؤ اټک کې دفعه 144 پځاي کړې ده اؤ په هر رقم سیاسي غونډو اؤ لاریونونو یې بندیز لګولی دی.

پاکستان کې د تحریک انصاف ګوند د روانو احتجاجونو په مهال له اسلام اباد وروسته حکومت د پنجاب سرښار لاهور ته هم پوځ وربللی دی.تحریک انصاف اعلان کړی چې دوي به نن د خالي- شنبې په ورځ د لاهور په مینار پاکستان میدان کې احتجاج کوي.

پاکستاني مطبوعات وایي د پنجاب حکومت لاهور ښار اؤ مینار پاکستان ته غځېدلې ټولې لویې لارې د کنټینرونو په اېښودلو سره تړلې دي اؤ د احتجاج د مخنیوي لپاره یې د مینار پاکستان میدان کې اوبه هم ودرولي دي.

ډان نیوز وایي لاهور ته په تلونکو سړکونو په لسګونو کنټینرونه ودرول شوي اؤ موټر وی هم د ټریفک لپاره تړل شوې ده.

د جمعې د ورځې راهسې په اسلام اباد ډي چوک کې هم د تحریک انصاف پلویان د احتجاج کولو په هڅه کې دي اؤ حکومت په اسلام اباد کې د شنګهایي د همکاریو د سازمان د کیدونکې غونډې په ترڅ کې تېره شپه اسلام اباد ته پوځ وربللی دی.

د کورنیو چارو وزارت لاهور، راولپنډۍ اؤ اټک ته د رینجرز نهه کمپنۍ د خالي په ورځ د ډیوټۍ کولو لپاره وربللي دي اؤ اوس د پنجاب سر ښار لاهور ته هم پوځ وربلل شوی دی.

د کورنیو چارو د وزارت لخوا د خپرې شوې اعلامیې له مخې د پنجاب په حدودو کې په راتلونکو هوایي اډو، ایر بیسونو اؤ نورو مهمو مقاماتو به پوځ ګمارل شوی وي اؤ امنیت د ټينګښت لپاره به پوځ ته د اینټي رایټس اختیاراتو د استعمالولو اجازه وي.

د پنجاب د کورنیو چارو محکمې ویلي پوځي عسکر به ورانکارو ته د خبرداري ورکولو لپاره هوایي ډزې هم کولی شي.

تحریک انصاف ګوند نن د خالي په ماښپښین دوه بجې په مینار پاکستان کې د احتجاج کولو اعلان کړی دی خو د دغه احتجاج د مخنیوي لپاره په لاهور کې ګڼ شمیر پولیس ځاي پځاي کړل شوي اؤ پاکستاني رسنۍ وایي چې د لاهور نه د تحریک انصاف په سوؤنو فعالان نیول شوي هم دي.

د پي ټي آي پنجاب قایمقام صدر حماد اظهر په ایکس رسنۍ خپل یو پوسټ کې هیله ښودلې چې لاهوریان به په ګڼ شمیر کې د احتجاج لپاره بهر را اوځي اؤ د موجوده حکومت فاشزم به ردوي.

د پنجاب حکومت د وړاندې نه په لاهور، میانوالي، راولپنډۍ، سرګودها اؤ اټک کې دفعه 144 پځاي کړې ده اؤ په هر رقم سیاسي غونډو اؤ لاریونونو یې بندیز لګولی دی.

د پاکستان پوځ وایي د افغانستان د پولې تر څنګ د خېبر پښتونخوا قبایلي ضلعه شمالي وزیرستان کې (د ټي ټي پي) د وسله والو اؤ امنیتي ځواکونو تر منځ نښته شوې چې پکې د یو افسر په ګډون شپږ عسکر وژل شوي دي.

د پوځ مطبوعاتي څانګې په دې نښته کې د شپږو وسله والو د وژلو دعوه هم کړې ده.

د خالي یا شنبې په ورځ د پوځ ویاندې ادارې آي ایس پي ار پخپل بیان کې ویلي دا نښته د څلورم اؤ پینځم اکتوبر په منځ شپه کې د شمالي وزیرستان په سپين وام سیمه کې شوې ده.

پوځ ویلي نښته کې د یو پوځي افسر لیفټننټ کرنل محمد علي شوکت په شمول شپږ عسکر وژل شوي.

د وژل شوؤ عسکرو پيژندګلو د لانس ناییک محمد الله، لانس ناییک اختر زمان، لانس ناییک شاہد الله ، لانس ناییک یوسف علي اور سپاہي جمیل احمد په نومونو سره شوې ده چې د ټولو تعلق د خېبر پښتونخوا صوبې د بیلابیلو سیمو سره ښودل شوی.

آي ایس پي ار وایي لیفټننټ کرنل محمد علي شوکت د وسله والو په ضد د اپریشن مشري کوله.

پوځ پخپل بیان کې د ټي ټي پي د وسله والو لپاره د "خوارجو "اصلاح استعمال کړې ده خو ټي ټي پي دعوه کوي چې دوي د پوځ خلاف "سپیځلې مبارزه" کوي.

پوځ ویلي په نښته کې یې شپږ وسله وال هم وژلي اؤ زیاته کړې یې ده په سیمه کې لا هم د پاکونې عملیات روان دي.

د آي ایس پي ار په بیان کې ویل شوي چې د پاکستان امنیتي ځواکونه ترهګرۍ ختمولو ته لوړې حوضلې لري اؤ "د تورزنو عسکرو داسې قربانۍ زمونږ عزم نور هم پیاوړی کوي".

د پاکستان وزیراعظم شهباز شریف پخپل یو بیان کې شمالي وزیرستان سپين وام سیمه کې ترهګرو سره جګړه کې په ورکړل شوؤ قربانیو پوځ ته پيرزوینې وړاندې کړي اؤ ویلي یې دي د ترهګرۍ خلاف جګړه کې پوځ نه هیرونکې قربانۍ ورکړې دي.

وزیراعظم شهباز شریف ویلي ټول قام د پوځ قربانیو ته سلام وړاندې کوي اؤ د هر رقم ترهګرۍ په ضد د پوځ تر څنګ ولاړ دی.

تر دې پېښې یوه ورځ وړاندې هم وسله والو د شمالي وزیرستان نه د کسټم یو انسپکټر اؤ دهغه ډرایور تښتولي وؤ.

د غېر دولتي څیړنیزې ادارې [پيکس] د رپورټ ترمخه تېر د ستمبر په میاشت کې پاکستان کې 77 ترهګریزې حملې شوي اؤ په دې کې تر ټولو زياتې 47 حملې خېبرپښتونخوا صوبه کې شوي دي.

په رپورټ کې ويل شوي، په 77 بريدونو 77 کسان وژل شوي، چې پکې 38 امنيتي اهلکار، 23 ملکي وګړي او 16 جنګيالي شامل دي.

د رپورټ ترمخه، د پاکستان امنيتي ځواکونو 34 مشکوکه جنګيالي وژلي او 16 یې نيولي دي.

پيکس ويلي، خېبرپښتونخوا کې په 47 حملو کې 54 کسان وژل شوي، او قبايلي ضلعې د ترهګرۍ نه تر ټولو اغېزمنې پاتې شوي، په قبايلي ضلعو کې 26 حملو کې 37 کسان وژل شوي دی.

په نړیواله کچه د ډینګي، چکن ګونیا اؤ زیکا وایرس په ګډون د ماشو د چیچلو له امله د خوریدونکو نورو ناروغیو د مخنیوي لپاره د صحت نړیوالې ادارې ډبلیو ایچ او پروګرام پیل کړی دی.

د صحت د نړیوالې ادارې په یو تازه رپورټ کې ویل شوي چې سږکال د اګست د میاشتې تر پاي په ګرده نړۍ کې د ډينګي وایرسو پېښې یو کروړ اؤ ۲۳ لکو ته رسېدلې وې دا د تېرکال په پرتله دوه چنده وې.

د ډبلیو ایچ او د رپورټ له مخې په کال ۲۰۲۳م کې په ټوله نړۍ کې د ډینګي پېښې ۶۵ لکه ریکارډ کړل شوې وې سږکال په نهو میاشتو کې دا پېښې یو کروړ اؤ ۲۳ لکو ته رسېدلې دي.

د روغتیا نړیواله اداره وایي چې ډینګي وایرس دا مهال په ګرده نړۍ کې په چټکتیا سره خوریږي اؤ په یو شمیر ملکونو کې ډينګي د وبا شکل خپل کړی دی.

رپورټ کې ویل شوي چې چکن ګونیا هم د نړۍ په ۱۱۸ هیوادونو کې خوره شوې اؤ دا ناروغي هم ګڼو هیوادونو کې د وبا په بڼه د خورېدو په حال کې ده.

ډبلیو ایچ او ویلي د زیکا وایرس په ګډون د ماشو د چیچلو نه خورېدونکې نورې ناروغۍ هم په نړۍ کې خوریږي چې له امله یې د نړۍ نیمایي ابادي د خطرې سره مخ ده.

د روغتیا ادارې د ډينګي ،چکن ګونیا ، زیکا وایرس اؤ د ماشو د چیچلو نه د خورېدونکو نورو ناروغیو د مخنیوي لپاره پروګرام پیل کړی اؤ په ټولو هیوادونو یې غږ کړی چې د ناروغیو معایناتو اؤ درملنې ته باید پام وګرځوي.

یادې ادارې ویلي چې ددې ناروغیو د مخینوي لپاره د اخستل کیدونکو ګامونو په لړ کې به د پینځه کروړه امریکایي ډالرو نه زیاتو پیسو ته اړتیا وي.

په پاکستان کې هم د تېرې میاشتې راهسې ډینګي، چکن ګونیا اؤ د ملیریا په ګډون د ماشو د چیچلو نه خورېدونکې نورې ناروغۍ په چټکتیا سره خوریږي اؤ د ملک په یو شمیر ښارونو کې دې ناروغیو وباي خپله کړې ده