رویټرز (واشنګټن) - د ملګرو ملتونو سېکوریټي کونسل یا امنیت شورا د زیارت/پنجشنبې په ورځ په متفقه رایو باندې د طالبانو د حکومت هغه بندیز وغندلو چې افغانستان کې یې د ملګرو ملتونو په دفترونو کې د افغانو ښځو په کار کولو لګولی دی. امنیت شورا د طالبانو په مشرانو غږ وکړ چې د ښځو او جېنکو په حقونو باندې لګول شوي محدودیتونه دې "په فوري توګه" لېرې کړي.
د سیکورېټي کونسل په قرارداد کې – چې مسوده یې متحده عرب اماراتو او جاپان پېش کړې وه – د طالبانو له اړخه افغانستان کې د ملګرو ملتونو د زنانه کارکوونکو په کار بندیز، "د ملگرو ملتونو په تاریخ کې بې مثال" بلل شوی او ویل شوي دي چې "په افغاني معاشرې کې د ښځو کردار ناګزیر" دی. قرارداد زیاتوي، افغانې ښځې ملګرو ملتونو ته د کار کولو نه منعه کول "بشري حقونه او بشردوستانه اصول ځپي."
په ملګرو ملتونو کې د متحده عرب اماراتو سفیرې لانا نسیبه وویل چې څه باندې نېوي (90) ملکونو دا قرار داد سپانسر کړ چې په کې "د افغانستان نږدي ګاونډي ملکونه، د اسلامي نړۍ ملکونه او د نړۍ له هرګوټ څخه ملکونه" شامل و.
د متحده عرب اماراتو سفیري د ملګرو ملتونو سېکوريټي کونسل ته په خبرو کې وویل، "په داسې حال کې چې په افغانستان کې ښځې د معاشرې نه حذف کړی کیږي، نړۍ به چوپه نه کښيني."
د ملگرو ملتونو امنیت شورا دا قرارداد په داسې وخت کې په متفقه ډول منظور کړ او د طالبانو اقدامات یې وغندل چې څو ورځې پس، د مې د اولې نه بیا تر دوېمې نېټې پورې په دوحه کې د افغانستان په حوالې سره نړېواله ناسته جوړېدونکې ده. دا غونډه به د ملګرو ملتونو د سېکرېټري جنرل انټونیو ګوټېرش په کوربه توب د بندو دروازو تر شا وي او هغې کې به د افغانستان دپاره د مختلفو ملکونو ځانګړي استازي هم موجود وي چې د طالبانو سره د رویې د څرنګوالي په باب یو متحد نظر باندې کار وکړي.
Co-penholders on Afghanistan Amb Nusseibeh and Amb Ishikane spoke with the UN press corps following the unanimous adoption of today’s resolution and stressed that women staff are critical to the work of the United Nations and to reaching those in need.#UAExUNSC pic.twitter.com/z6b4EPWbO6
— UAE Mission to the UN (@UAEMissionToUN) April 27, 2023
په ملګرو ملتونو کې د امریکا نایب سفیر رابرټ ووډ پخپل وار سره سېکوريټي کونسل ته وویل: "مونږ به د طالبانو له اړخه پر ښځو او جېنکو باندې جبر کولو ته چوپ پاته نشو. دا فیصلې یې د دفاع وړ ندي. داسې کړنې د نړۍ په هېڅ بله برخه کې نه لیدل کیږي."
هغه زیاته کړه چې د طالبانو دغسې کارونه به افغانستان ته ناقابل تلافي زیان ورسوي.
یاده دې وي چې د روانې اپرېل میاشتې په اوایلو کې، په افغانستان واکمنو طالبانو امر وکړ چې افغانې ښځې دې په افغانستان کې د ملګرو ملتونو په دفترونو کې نور کار نه کوي. تر دې وړاندې یې په ډسمبر میاشت کې ښځې د بشري امداد رسولو په غیردولتي تنظیمونو کې هم له کاره منعه کړې وې.
افغانستان کې د جمهوریت نظام د ړنګېدو او واک اختیار ته د طالبانو د رسېدو وروستو، طالبانو په ښځو او جېنکو باندې بندیزونه او محدودیتونه لګولي، ښځې یې په اکثرو حکومتي ادارو کې د کار کولو نه هم منعه کړي، او د سکول د شپږم جماعت نه پورته یې د جېنکو او ښځو دپاره تعلیم هم منعه کړی دی.
طالبان د خپلو دغو اقداماتو دلیل دا راوړي چې ګني دوی د اسلامي شریعت او افغاني دود دستور پر اساس اقدام کوي. دوی دا ټینګار هم لري چې د ښځو او جېنکو په اړه یې فیصلې، د افغانستان "داخلي چارې" دي. خو ګڼ شمېر افغانان هم د دې فیصلو نه خوشحاله ندي او د هېواد دننه او بهر یې د طالبانو د پرېکړو په خلاف آوازونه اوچت کړي دي.
د ملګرو ملتونو د سېکوریټي کونسل یا امنیت شورا په تازه قرارداد کې چې د زیارت په ورځ یې منظور کړ، دا هم ویل شوي چې ضروري ده د افغانستان اقتصاد ته د ورپېښو شوو بنیادي چلېنجونو مخه ونیولی شي، په شمول د دې چې په بهر کې بندې پاتې د افغانستان مرکزي بنک د خارجي زرمبادلو ذخیرې دې د افغانانو په فایده استعمالې کړی شي.
امریکا د افغانستان د مرکزي بنک په بلینونو ډالر اثاثې کنګل کړې وې چې وروسته یې بیا نیمې په سویټزرلېنډ کې یو د اعتبار فنډ ته منتقلې کړلې چې د څار لاندې وي او د افغانستان دپاره ولګول شي.