په نړیواله اؤ سیمه ییزه کچه د سرو زرو د بیعو لوړیدو سره په پاکستان کې هم د سرو زرو بیعې د تاریخ تر ټولو لوړې کچې ته رسېدلي دي.

د ډان نیوز د رپورټ تر مخه پاکستان کې د 10 ګرامه سرو زرو بیعه 1886 روپۍ اؤ د یوې تولې بیعه 2200 روپۍ ختلې ده.

د سرو زرو په نرخ کې ددې نوې اضافې سره اوس پاکستان کې یوه توله سره زر په 2 لکه 77 زره اؤ 200 روپۍ خرڅېږي اؤ د 10ګرامه سرو زرو بیعه 2 لکه 37 زره اؤ 654ؤ روپو ته رسېدلې ده.

رپورټ وایي په په نړیواله کچه د سرو زرو بیعه کې د یو اونس په سر 22 ډالر اضافه شوې اؤ ددې نرخ اوس 2675 ډالرو ته رسېدلی دی.

تر دې مخکې په 26م ستمبر د سرو زرو بیعې تر ټولو لوړې کچې ته رسېدلې وې اؤ یوه توله سره زر په پاکستان کې 2 لکه اؤ 77 زره روپۍ خرڅېدل په دغه مهال نړیوال مارکیټ کې د سرو زرو بیعه په یو اونس کې 12 ډالر په بره تللې اؤ 2665 ډالر ته رسېدلې ده.

ډان ورځپاڼې پاکستان کې د زرګرانو د اتحادیې د مشر محمد ارشد له خولې ویلي تر څو چې د اسرایل اؤ غزې شخړه روانه وي تر هغې به په نړیوال مارکیټ کې د سرو زرو نرخونه د فشار د لاندې وي اؤ دا به ښکته پورته ځي.

د روان کال د جنورۍ په وړومبۍ نیټه پاکستان کې د یوې تولې سرو زره بیعه 2 لکه، 19 زره اؤ 700 روپۍ او د 10 ګرامو سرو زرو بیعه 1 لک، 88 زره اؤ 357 روپۍ وه.

همدا شان په دغه وخت نړیوال مارکیټ کې د سرو زرو بیعه 2 زره اؤ 82 ډالر وه۔

د نړۍ په کچه د سرو زرو بیعې د لندن په بلین مارکیټ کې ټاکل کیږي چې دا په ټوله نړۍ کې د سرو زرو د کاروبار تر ټولو ستر مارکیټ یا پلیټ فارم دی اؤ د نړۍ د سرو زرو ستر کاروباریان د لندن د بلین مارکیټ سره تړلي .

څېړونکي وایي اوس دغه مارکیټ کې د سرو زرو نرخونه په بره روان دي نو ځکه یې اغېزې ټوله نړۍ کې د سرو زرو په مارکیټ کیږي اؤ د دې ترڅنګ منځني ختیځ کې تاوجن وضعیت هم د سرو زرو د بیعو د لوړ والي لامل شوی دی.

د پېښور د اندر شیر بازار د زرګرانو د اتحادیې غړي حاجي اسحاق خاتېره میاشت ډیوه ته ویلي وؤ، د سرو زرو د بیعو لوړوالي د دوي کاروبارونه ختمېدو ته راوستي دي اؤ اوس د سرو زرو اخستل د عامو خلکو په وس کې نه دي اؤ زیاتره خلک په ودونو ښادو کې مصنوعي کالي پتري استعمالوي.

نوموړی ویلي د سرو زرو بیعې چې لوړې شوي نو د دوي روزګار ورسره نزدې 90 فیصدي په ټپه شوی اؤ وایي اوس یوازې لویې سرمایه داران په سرو زرو کې خپله سرمایه بندوي اؤ له دغې لارې نه یوازې خپلې پیسې خوندي کوي بلکې ګټې هم ترلاسه کوي.

څېړونکي اؤ د سرو زرو کاروباریان وایي چې غزې کې د سیوا شوي تاو تریخوالي اؤ د امریکې د فیډرل ریزرو د سود په کچه کې د کمي له امله په نړیواله کچه د سرو زرو بیعې په بره تللي دي.

د اکتوبر په 16مه په اسلام آباد کې ترسره شوې د شنګهاي همکاریو د تنظیم دسرمشریزې غونډې په ګډه اعلامیه کې ویل شوي چې دغه سازمان به د سیاست، امنیت، سوداګرۍ او اقتصاد په برخو کې خپلې همکارۍ زیاتوي.

اعلامیه کې ویل شوي چې د نړیوالې سوداګرۍ په وړاندې د خنډونو لرې کولو او خوندي سوداګرۍ پر وړاندې ګډو هڅوته به دوام ورکړې شی خو څېړونکي وایي، د 2023م کال د بشکیک په سرمشریزه غونډه کې هم په ورته مسایلو بحث شوی ؤ خو د افغانستان وضعیت، د هند او پاکستان ترمنځ کړکېچ او پر ځینو غړو هیوادونو باندې بندیزونه لا هم په همکارۍ کې خنډ دي.

په اسلام اباد کې د اکتوبر په پنځلسمه نیټه پېل شوې د شانګهای د همکارۍ د سازمان په دوه ورځنۍ غونډه کې د چین، روس ، بیلاروس، قزاقستان، قرغزستان، تاجکستان او ازبکستان د وزیراعظمانو په شمول د ایران د اقتصادي چارو او د هند د بهرنیو چارو وزیرانو ګډون کړی ؤ.

د سازمان د ګډې اعلاميې له مخې، په دې غونډه کې د شانګهاي سازمان اقتصادي او سازماني فعاليتونه څيړل شوي، اؤ فورم د سیاست، امنیت، سوداګرۍ او اقتصاد په برخو کې د همکارۍ تر څنګ د بې توپيره او شفاف سوداګريز سيستم یا نظام پر جوړولو او پر یو اړخیزه بندیزونو خبرې وکړې.

د 2023م کال په اکتوبر کې په بشکک کې شوې د شنګهاي د همکاریو د سازمان دغونډې په اعلامیه کې هم استازو د سیاست، امنیت، سوداګرۍ، اقتصاد، مالیې او کلتوري اړیکو په برخه کې د همکاریو پر پراختیا ټینګار کړی ؤ.

اقتصاد پوهه رشید ازاد وي او اې ډیوه ته وایي،د شنګهایی همکارویو تنظیم کې داسې هیوادونه شامل دي چې پکې دوه ویټو پاور لري، څلور جوهري هیوادونه دي، خو په دغه هیوادونو کې غریبي هم ډیره زیاته ده، د موسمیاتې بدلونو او خپل منځي شخړو له امله یې یو بل سره اقتصادي اړیکې کمې دي.

هغه وایي د نړۍ په کچه په اوسنې وخت کې تر ټولو لویه د روس او اوکراین جنګړه هم په دې سیمه کې روانه ده، چې دا شنګهایي د غړو هیوادونو په اقتصادي رابطوې کې خنډ دی.

د شانګهاي د همکاریو تنظیم یو ډیر مهم سازمان ګرځول کیږې ځکه چې دا د نړۍ د 42 فیصده ابادۍ استازیتوب کوي او د نړیوال ناخالص کورني تولید (GDP) شاوخوا دریمه برخه جوړوي.

څیړونکې وایي په دغو هیوادونو کې د روانو ستونزو سره بیره داسې ښکارې چې دا تنظیم د مرستو اړخ ته روان دی.

خبریال انس ملک ډيوه سره خبرو کې وایي"د شنګهاي د ډلې مرسته یو داسې اړخ ته روانه ده چې سترګې پرې نه شې پټېدای ځکه چې که هغه ډی ډالرایزیشن یا ډالرو باندې د سرمایه کارې نه کولو خبره وي او که څه نورې معاملې وي چې د غربي نړۍ یو اړخ ته د کولو او د خپلې اجاره دارۍ جوړولو هڅې کیدای شي"

د شانګهاي سازمان په غونډه کې د چین بلټ اینډ روډ انیشیټیو‌ په اړه هم خبرې شوې او د اعلامې تر مخه پاکستان، قرغزستان، بیلاروس، قزاقستان، روسیې او ازبکستان د چین د بی ار اي ملاتړ وکړو.

خو هندوستان هغه هیواد دی چې د چین د یو کمریند یوې لارې پروژه کې د ګډون نه کولو دریځ یې خپل کړی دی.

اقتصاد پوهه رشید ازاد وایي،د چین او هندوستان تر منیځ تجارت په بلیونو ډالرو کې دی که چرې بې ار آي جوړ شي نو زیاته برخه یې د پاکستان څخه تیریږي.

هغه وایي که چرې هندوستان د بي ار آي برخه جوړه شي نو هندوستان ته به افغانستان او منځني اسیاسي هیوادونو ته لاس رسی ترلاسه شي، نو هندوستان د دې څخه ګټه ترلاسه کولی شي.خو د دې لپاره به مشرانو ته خپل منځي ستونزې هوارول وي.

ځیړونکي وایي د غړو هیوادونو تر منیځ اقتصادي او سوداکریزو ځمکنیو رابطو کې افغانستان یو لوې خنډ دی چې کال 2021م پورې د څارونکي په توګه یې د شنګهاي سازمان په غونډو کې ګډون درلودو خو د طالبانو د حکومت له راتلو ورسته د تیرو دریوؤ کلونو راهسې په غونډه کې د ګډون بلنه نه ده ورکړل شوې.

څيړونکي وايي په خېبر پښتونخوا کې په دې وروستيو کې د بدامنۍ پېښې زياتې شوې دي او هدف يې د امنيتي ځواکونو اهلکار دي.

څيړونکي وايي په پښتون قامي جرګه کې پرېکړه شوې وه چې وسله وال او پوځ دې د دوي د خاورې نه په دوؤ میاشتو کې ووځي خو د هغې باجود هم د بدامنۍ پېښې رپورټ کيږي۔

په 16 اکتوبر په بنو کې د پوځ او وسله والو نښته کې دوه پوځيان وژل شوي او بونېر کې په بمي چاودنه کې څلور پوليس اهلکار ژوبل شوي۔

تر دغې وړاندې په 14 اکتوبر په بنو کې په پوليس لاين د وسله والو بريد کې 4 پوليس عسکر او 5 وسله وال وژل شوي وو۔

دا بريدونه د 13 اکتوبر د پښتون قامي جرګې د پريکړو وروسته شوي چې پکې اولنۍ پرېکړه د وسله والو او پوځ د پښتنو د سیمو نه په دوؤ میاشتو کې د وتلو شوې وه.

څېړونکی اؤ خبریال حق نواز وي او اې ډیوه ته وایي"ترهګر هم دې ته تيار نه دي چې هغوي وسله کيږدي او داسې په اسانه باندې د جرګې دغې پرېکړې ته احترام وکړي.

نوموړی وایي "د حکومت يا د پوځ لخوا خو خبره شوې ده، خو اوس هغه پېښې هم هغه شان روانې دي، داسې په اسانه باندې دې سيمې نه جنګ ختمول دا پېښې ختمول اسان کار نه دی، دې د پاره به داسې نورې هلې ځلې پکار وي، او د دې خبرو د پاره يو لاره جوړول غواړي"

څيړونکي وايي د پښتون قامي جرګې د انعقاد باوجود په خېبر پښتونخوا کې په دې نزديو کې د وسله والو بريدونه يو ځل بيا سېوا شوې دي۔

پاکستان انسټيټوټ فار کنفلکټ اینډ سیکيورټي سټډيز نومې ادارې، پیکس ويلي، د ستمبر په میاشت کې په پاکستان کې د ترهګرۍ 77 پېښې شوي، او په دې کې 47 يوازې په خېبر پښتونخوا کې شوي دي.

په رپورټ کې ويل شوي، په 77 بريدونو کې 77 کسان وژل شوي، چې پکې 38 امنيتي اهلکار، 23 ملکي وګړي او 16 جنګيالي شامل دي۔ دې کې د زياترو پېښو زمه وارۍ تحريک طالبان پاکستان منلې دي.

څيړونکي وايي د افغان طالبانو په واک کې له راتلو روسته په پاکستان او په خصوصي توګه په خېبر پښتونخوا او بلوچستان کې د بدامنۍ پېښې زياتې شوي دي۔

د دوي په وېنا پاکستاني طالبانو هم هغه طريقه کار خپل کړی کوم چې د افغان طالبانو په افغانستان کې د نېټو ځواکونو خلاف ؤ.

د خراسان ډایري په نوم د خبري شبکې مشر اؤ وتلی خبریال افتخار فردوس وایي" اوس هغوي (ټي ټې پي) يو نظرياتي ځاي ته رسېدلي دي۔ د يوې نظريې لاندې عمليات کوي،او بيا بيا وايي چې عام ولس سره زمونږ کوم جنګ نشته دی، او وايي چې زمونږ پاکستاني پوځ سره جګړه ده"

د پاکستان حکومت او پوځ په دې وروستیو کې د عزم استحکام په نوم د نوو عملياتو اعلان کړی ، خو د پاکستان اکثره سیاسي ګوندونو د دې نوؤ پوځي عملیاتو پرضد غږ پورته کړی وو.

د پښتون ژغورنې غورځنګ، پي ټي اېم مشر منظور پښتين وايي، خېبر کې ترسره شوې "جرګې په حواله ځينې شکوک و شبهات وړاندې کيږي، د خلکو په ذهنونو کې وسوسې اچول کيږي، چې دا جرګه به د پښتنو په خاوره د خانه جنګۍ سبب ګرځي، خو د دې جرګې عملي کولوبه دپاره ټول قام تيار وي، ټول ملک به یې د عمل دپاره يو ځای ولاړ وي".

پښتين په پښتنو غږ کړی، "د اتوار، يکشنبې په ورځ دې ټول پښتانه د پښتون جرګې په ملاتړ راووځي، ټول پښتانه دې په خپلو خپلو ضلعو کې د پښتون جرګې په ملاتړ ولسي پاڅون وکړي، دا به د جرګې د عملي کېدو لومړی قدم دی او د امن پاڅون وي".

نوموړي تېره شپه په خپله فېس بک پاڼه خپره کړې ويډيو کې ويلي، "د جرګې په حواله هیڅ دا شکوک، چې دا به د خانه جنګۍ باعث جوړيږي، هیڅ جنګ پکې نشته او پښتانه په خپله خاوره د يو بل وينه نه تويوي، البته د خپل وطن د امن او ښه ژوند دپاره به حرکت وي. دا د پښتنو د مخالفينو پروپېګنډا لخوا پروپېګنډا کيږي".

منظور پښتين وويل، "داسې يو تاثر خور وو چې پښتانه کله هم نه شي راټولېدلی، او که دوی راټولیږي دومره خپلمنځي اختلافات لري، چې يو بل به وهي ټکوي خو دغه تاثر او دغه نفيسانو ته ماتې ورکړل شوه، او پښتانه د خېبر په تاريخي خاوره رايوځای شو او دا د جرګې تر ټولو لويه کاميابي وه".

هغه زياته کړه، "ټول سياسي ګوندونه رايو ځای شوي، يو بل یې اورېدلي، د سټېج نه یې د يو بل ضد خبرې نه دي کړي يواځې د امن خبره یې کړې ده، پښتانه يو دي، پښتانه بې اتفاقي نه غواړي خو داسې يو ماحول جوړ کړل شوی او هغه خلک چې د پښتنو په اتفاق کې خپل تاوان ويني هغه زورور دي او غواړي چې پښتانه بې اتفاقه وي".

نوموړي وويل، "د جرګې 80 کميټي جوړه کړل شوې، د قام سره به د پرېکړو تفصيل شريکوي او عملي کوي به یې".

پي ټي اېم په 11م، 12م او 13م اکتوبر خېبر کې د پښتنو قامي جرګه رابللې او د جرګې په ختمېدو بیا يوه شريکه اعلاميه اعلان شوې وه.

د خېبر پښتونخوا اسمبلۍ د پښتون قامي جرګې غوښتنې اییني ګرځولي او په پرامنه توګه د پښتون قامي جرګې سرته په رسیدو د خوشالۍ څرګندونه کړې وه.

د پاکستان مرکزي حکومت تر اوسه د پي ټي اېم په غږ جوړې شوې د پښتون قامي جرګې ځينو لویو غوښتنو، لکه د پښتنو د سیمو نه د پوځ او وسله والو ډلو د وتلو، په ډیورنډ کرښه د پخوا په شان بغېر پاسپورټ ویزې تګ راتګ او د پښتنو لپاره د بجلۍ د کمې بیعې ټاکلو، ته ځواب ویلی نه دی.

خو په پښتونخوا صوبه کې د مرکز په نمایندګۍ ناست ګورنر فېصل کریم کنډي جرګې ته باور ورکړی چې غوښتنې به یې اسلام اباد ته رسوي.

د برتانیې ياد پوهنتون اکسفورډ د چانسلر دپاره کېدونکو انتخاباتو دپاره د امېدوارانو فهرست جاري کړی، خو په دغو 38 امېدوارانو کې د پاکستان تحریک انصاف د باني او پاکستان د پخواني وزيراعظم عمران خان نوم نشته.

د عمران خان يو مشير زلفي بخاري په اېکس پوسټ کې ويلي، ډېره د افسوس خبره ده چې د اکسفورډ پوهنتون د چانسلرۍ د انتخاباتو څخه د عمران خان نوم لرې کړل شوی دی.

په 18م اګست مشر زلفي بخاري په اېکس پوسټ کې ويلي وو، د عمران خان په لارښوونه د اکسفورډ پوهنتون د کال 2024م د چانسلر ټاکنې لپاره درخواست جمع کړل شوی وو.

هغه وخت د سياسي چارو پوهانو او خبریالانو ويلي وو، عمران خان او ګوند یې تل هڅه کوي چې په ځايي او نړيواله کچه په مطبوعاتو کې ځان وساتي، هره موضوع که د عمران خان او تحريک په حق کې يا مخالفت کې ولې نه وي، دوی یې د لاسه نه ورکوي سياست او مشهورتيا پرې کوي.

د عمران خان د اکسفورډ پوهنتون د چانسلر په انتخاباتو کې د کانديد په توګه مخې ته راتلو وروسته د هغه په اړه د ګارډين ورځپاڼې کې چاپ شوي کالم يا ليک کې ويل شوي وو، عمران خان د طالبانو [افغانستان کې واکمنو] دوست دی او د هغه منتخب کولو ته د ښځو سپکاوی ویل شوي وو.

په کالم کې د عمران خان د نومول کېدو په اړه پوښتنې راولاړې شوي چې، ايا د طالبانو دوست تن د اکسفورډ پوهنتون چانسلر جوړېدل سم دي؟، عمران خان د طالبانو ملاتړ کړی او اسامه بن لادن ته یې شهيد ويلي وو.

عمران خان چې په کال 2020م کې د پاکستان وزيراعظم وو، د قامي اسمبلۍ غونډې ته په وينا کې یې د ترهګرې ګرځول شوې ډلې القاعده وژل شوي مشر اسامه بن لادن ته شهيد ويلي وو. اسامه بن لادن د کال 2011 په دوېمه مې د امریکې ځانګړو ځواکونو د پاکستان په اېبټ اباد ښار کې په عملياتو کې وژلی وو.

د کال 2021م د اګست په 15مه چې طالبان په کابل ور وختل او واکمن شو، د هغې په سبا له عمران خان چې هغه وخت هم د پاکستان وزیراعظم وو، د (طالبانو) د نوم اخستو پرته يې ويلي وو، "هغو په افغانستان کې د غلامۍ زنځيرونه مات کړه".

طالبانو په افغانستان د جينکو په تعليم او ښځو په کار بنديزونه لګولي او په نړيواله کچه پرې سختې نيوکې کيږي.

د ګارډين په ليک کې د عمران خان د ښځو د جامو په حواله د بيان او سلمان رشدي سره د ناستې نه انکار او هغه ته د مذهب سپکاوي ويونکي يادګېره هم شوې وه.

په جولايۍ 2021م کې يوې بهرنۍ خبري ادارې سره په مرکه کې پخواني وزیراعظم عمران خان په ښځو د جنسي تیریو پېښو کې د زیاتوالي لامل د ښځو لنډې جامې ګرځولې وې، او په هغه بيا سختې نيوکې شوې وې.

د ګارډين نه وړاندې وړاندې [ډېلي مېل] ورځپاڼې هم ويلي وو، د اکسفورډ د چانسلر نومول کېدو ضد پوهنتون ته ايمېلې شوي دي او په هغې کې هم په عمران خان د نيوکو ويل شوي وو.

د اکسفورډ پوهنتون د وېب پاڼې ترمخه، د پوهنتون د چانسلر د انتخاب د عمل لومړی پړاو به په 28 نومبر پيليږي، دويم پړاو به یې د نومبر په لومړۍ اوونۍ کې کيږي او په د نومبر په وروستيو کې به د چانسلر اعلان کولی شي.

د اکسفورډ پوهنتون د چانسلر څوکۍ اعزازي وي، د لسو کالو دپاره یې انتخاب کیږي، هغه کومه تنخا يا مراعات نه لري، هر چرته پاتې کېدی شي، خو د پوهنتون په غونډو کې به ګډون کوي او دغو غونډو کې د ګډون دپاره خرڅ به یې پوهنتون ورکوي.