د پاکستاني روپۍ ارزښت ولې ورځ تر بلې غورځیږي او په پاکستان به یې اغېزې څه وي؟

پاکستان کې د نړیوالې مالیاتي ادارې (آی ایم ایف) د غوښتنې په اساس په درامداتو د بندیزونو لرې کولو نه وروسته په دې هیواد کې د ډالرو په طلب کې زیاته اضافه لیدل کیږي چې له دې امله د پاکستاني روپۍ ارزښت پرله پسې په لویدو دی.

د دوشنبې یا ګل په ورځ د پاکستاني روپۍ ارزښت کې د 0.45 فیصدي کمي نه وروسته د نهې په ورځ هم په انټربینک مارکیټ کې د پاکستاني روپۍ ارزښت لا پسې غوځیدلی دی.

د کاروبار په پائ کې د یو امریکایي ډالر نرخ 299 روپو ته ختلی دی اؤ داسې د نهې په ورځ د پاکستاني روپۍ په ارزښت کې 0.63 فیصدي کمی لیدل شوی دی.

د پاکستاني روپۍ غورځېدو دا رجحان یوازې دې اوونۍ کې نه بلکې د جون په وروستیو کې د آی ایم ایف اؤ پاکستان ترمنځ د پور د شوي تړون نه سمدستي وروسته د روپۍ په ارزښت کې د ښه والي نه راپدیخوا دوامداره دی.

د آی ایف ایم اؤ پاکستان ترمنځ د پور د تړون نه وروسته چې پاکستان ته د ډالرو تګ پیل شو نو پاکستاني روپۍ ورسره یو څه پیاوړې شوه اؤ د یو ډالر نرخ د 286 روپو نه 275 روپو ته راپریوتو.

خو تر دې وروسته د ډالر نرخ پرله پسې په بره روان دی اؤ اوس په بینکونو کې یو ډالر په 299 پاکستاني روپو تبادله کیږي.

د دوؤ میاشتو نه هم په کمه موده کې د پاکستاني روپۍ په ارزښت کې تر7 فیصده زیات کمی راغلی دی اؤ سږکال د اتوؤ میاشتو په اوږدو کې د پاکستاني روپۍ ارزښت تر 23فیصدي هم زیات غورځیدلی دی.

د امریکایي ډالر تر څنګ د اروپایي کرنسۍ یورو، اسټریلین ډالر، چیني ین، سعودي ریال اؤ اماراتي درهم په مقابله کې هم د پاکستاني روپۍ ارزښت په لاندې تللی دی.

څېړونکي وایي د پاکستاني روپۍ د ارزښت کمېدو اساسي علت سیوا شوې برامدي ادائیګۍ دي چې د جولایي میاشت کې د 80 کروړه ډالرو د کرنټ اکاونټ یعنې روانو کهاتو د تازه شمیر شمیرو نه هم څرګندیږي چې څلور میاشتې پرله پسې مثبت پاتې شوي خو تر هغې وروسته یو ځل بیا منفي یا خسارې ته لویدلي دي.

د جولایي میاشت کې آی ایم ایف پاکستان سره د پور د لنډمهاله تړون په مهال پاکستاني چارواکو نه غوښتنه کړې وه چې په درامداتو باید بندیزونه ختم کړي اؤ له هغې راپدیخوا یو ځل بیا پاکستان د سترو خسارو سره مخ دی.

د پیسو د تبادلې د چارو څېړونکی عبدالله احمد وایي په نړیواله کچه د امریکایي کرنسۍ په ارزښت کې د اضافې ستر علت امریکا کې د سود په کچه کې زیاتوالی دی.

هغه وایي په نړیواله کچه د تیلو لوړې شوې بیعې اؤ د چین په معیشت کې د سست والي له امله هلته د تیلو طلب کم شوی دی اؤ له دې امله هم د ډالر ارزښت کې اضافه کیږي.

یو بل څېړونکی خرم شهزاد وایي د نړیوالې مالیاتي ادارې سره د شوي تړون په رڼا کې په پاکستان کې د خلاص مارکیټ اؤ انټر بینک کې په یوه اونۍ کې فرق د1.25 فیصدي نه زیات نه شي پاتې کیدای.

د هغه په اند په خلاص مارکیټ کې د برابرۍ د پیروۍ په پالیسۍ کې خامي وه اؤ دا په ځای ساتل ګران دي اؤ دا د دې لامل شوي چې په خلاص مارکیټ انټربینک مارکیټ په ځان پسې روان کړی دی اؤ په نتیجه کې یې پاکستاني روپۍ د ضرورت نه زیاته کمزورې کیږي.

د اقتصادي چارو ماهر ډاکټر عبدالعظیم وایي د روپۍ په ارزښت کې د پرله پسې کمي له امله به وړاندې نه ملک کې د ګرانۍ لوړه کچه په راتلونکو ورځو کې نوره هم ورپسې لوړه شي اؤ په داسې حال کې به حکومت مجبوریږي چې د 31م اګست نه د تېلو بیعې نورې هم لوړې کړي.

هغه وایي په یوه میاشت کې د تیلو بیعې په یو لیټر کې 40 روپۍ بره تللې دي.

د عبدالعظیم وینا ده چې تر څو برامدات نه وي زیات شوي د پاکستاني روپۍ ارزښت به نور هم پسې لویږي.

(د وي او ای اردو په مننه)