امریکا: دافغانانو د بیا مشتېدنې د دفتر تړلو پرېکړه نه ده شوې: که امریکا افغان کډوال ونه مني له هیواده یې وباسو، پاکستان

د امریکا د بهرنیو چارو وزارت ویلي چې امریکا کې د افغانانو د بیا مېشتیدنې د څار د دفتر د بندولو په اړه تر اوسه کومه پریکړه نه ده شوې

خو د پاکستان مرستیال وزیراعظم بیا خبرداری ورکړی چې که امریکا پخپل هیواد کې د میشتېدو لپاره د افغان کډوالو منلو ته تیار نه وي، نو پاکستان کې میشټ افغان کډوال به ناقانونه وګړي وګڼل شي او له هېواده به وشړل شي.

د امریکا د بهرنیو چارو د وزارت یو ویاند د امریکا غږ د پوښتنې په ځواب کې ویلي، چې دا وزارت په امریکا کې د افغانانو د بیا میشتیدنې د پروګرام او د افغانانو د بیا میشتیدو د هڅو د همغږي کوونکي دفتر د راتلونکې په اړه ارزونه کوي، خو ټینګار یې وکړ چې "تر اوسه په دې اړه کومه پریکړه نه ده شوې"

د امریکا د بهرنیو چارو د وزارت د ویاند دغه څرګندونې څو ورځې وروسته له هغې وشوې چې د امریکا د ولسمشر ډونالډ ټرمپ حکومت د یو شمېر خلکو د غوښتونلیکونو د ارزونې بهیر ځنډولی چې د ځانګړو بشردوستانه پروګرامونو په چوکاټ کې دغه هېواد ته د راتګ اجازه ورکړل شوې وه.

په عین حال کې د پاکستان مرستیال وزیراعظم اؤ خارجه وزیر ښاغلي اسحاق ډار د ترکي د "ټي ار ټي" ټلوېزیون سره په مرکه کې ویلي چې پاکستان چمتو دی چې د افغانانو د بیا مېشتېدنې د موضوع په اړه له امریکا سره خبرې وکړي، خو هغه کډوال چې امریکا کې میشتېدو لپاره ونه منل شي، له پاکستانه به ویستل شي.

تر دې مخکې په افغانستان کې د واکمنو طالبانو په اسلام اباد کې سفارتخانې ويلي وؤ، د پاکستاني چارواکو او نړيوالو سازمانونو د چارواکو سره په ليدنو کې یې په لنډ وخت کې "د ټولو افغان کډوالو اخراج او په دې هکله د پاکستان د یو اړخیزې پریکړې په اړه خپله جدي اندېښنه څرګنده کړې" ده.

تېره اونۍ د طالبانو سفارتخانې ويلي وؤ په پاکستان کې"د افغانانو د نیولو پروسه په نا اعلان شوې شکل پیل شوې، او په اسلام آباد کې د افغانستان سفارت ته هم په دې اړه کومه رسمي مکتوبي اطلاع نه ده ورکول شوې".

د پاکستان مرستیال وزیراعظم ښاغلي اسحاق ډار ویلي "موږ به د دې موضوع ارزونه وکړو او خبرې به پرې وکړو، خو که کوم کډوال د یو بل هېواد له لوري، د ټاکلي قانوني پروسې له تېرېدو وروسته، منل شوي نه وي، نو هغه به په پاکستان کې ناقانونه وګڼل شي"

هغه دا هم وویل چې "موږ مجبوره کېدای شو چې دغه کډوال بېرته افغانستان ته واستوو."

د افغان کډوالو وضعیت

له هغه وخته چې طالبانو په اګست ۲۰۲۱ کې د افغانستان واک تر لاسه کړ، تقریباً ۶ لکه افغانان د وېرې له امله پاکستان ته کډوال شوي. ډېری یې غواړي چې دریمو هېوادونو، په ځانګړې توګه امریکا ته لاړ شي.

معلومات ښیي چې تر دې دمه ۸۰ زره افغانان نورو هېوادونو ته انتقال شوي، خو ۴۰ زره نور لا هم له ستونزو سره مخ دي.

امید کېده چې ۲۵ زره افغانان امریکا کې میشت شي، خو د امریکایي صدر ډونلډ ټرمپ د ناڅاپي پرېکړې له امله، شاوخوا ۲۰ زره افغانان اوس د خپل راتلونکي په اړه اندېښمن دي.

ټرمپ د جنورۍ په ۲۰مه یو فرمان صادر کړ، چې له مخې یې د امریکا د کډوالو منلو پروګرام (USRAP) ته ۹۰ ورځې ورکړل شوې، ترڅو معلومه کړي چې دا پروګرام د امریکا د ګټو سره سمون لري که نه.

په دې وروستیو کې ځېنې داسې رپورټونه هم مخې ته راغلي چې ښيي امریکا پلان لري د افغان کډوالو د بیا میشتېدو اداره د اپریل تر میاشتې وتړي .

دې اطلاعاتو بهرنیو هیوادونو ته د تګ په انتظار کې پاکستان کې ایسارو افغان کډوالو ته لا نورې اندېښنې پیدا کړې دي.

د پاکستان تګلاره

په پاکستان کې دا مهال زیاتره هغه افغان کډوال نورو هیوادونو ته د اوښتو په انتظار کې میشت دي چې خپل ژوند یې له خطر سره مخ کړی و خو په افغانستان کې یې د نړیوالې ټولنې سره وظیفې ترسره کولې

په دې کې زیاتره افغانانو د امریکا حکومت یا د ناټو ځواکونو سره د ژباړونکو په توګه کار کولو یا یې په نورو څانګو کې ورسره همکارۍ کولې.

ددې ترڅنګ ګڼ افغان خبریالان او د بشري حقونو فعالان هم په افغانستان کې د طالبانو د حکومت رامنځته کېدو نه وروسته پاکستان ته راکډه شوي تر څو نورو هیوادونو ته د شوې ژمنې له مخې انتقال شي.

د ډان نیوز له مخې پاکستان تېر کال د ناقانونه بهرنیانو پر ضد عملیات پیل کړي ، چې له امله یې تر اوسه ۸ لکه ۱۵ زره کډوال بېرته لېږل شوي دي.

د بشري حقونو ادارو او یو شمېر حکومتونو اندېښنه درلوده چې که دا کډوال بېرته افغانستان ته واستول شي، نو هلته به د طالبانو له خوا له ځورونې سره مخ شي.

له همدې امله، پاکستان هغو افغانانو ته لنډمهاله مهلت ورکړی و چې درېیمو هېوادونو ته د انتقال لپاره انتظار باسي، خو د اسحاق ډار وروستۍ څرګندونې ښيي چې دا مهلت ډېر ژر پای ته رسېدای شي.

اوس مهال پاکستان ۲.۵ میلیونه افغان کډوال لري، چې نیمايي یې د ملګرو ملتونو کډوالو ادارې (یو این ایچ سي ار ) سره رجسټرډ دي.

د پاکستان حکومت تېره میاشت د افغان کډوالو د بېرته لېږلو د دریوؤ پړاونو یو پلان اعلان کړ، چې له مخې یې د اسلام‌آباد او راولپنډۍ ښارونو نه د افغانانو د ایستلو لپاره ۳۱ مارچ وروستۍ نېټه ټاکل شوې ده.

پاکستان هغو هېوادونو ته چې د افغان کډوالو منلو ته چمتو دي، خبرداری ورکړی چې د خپل انتقال پروسه دې ګړندۍ کړي، کنه نو دا کډوال به بېرته افغانستان ته واستول شي.

هم روانه میاشت د ملګرو ملتونو د کډوالو ادارې (يو اېن اېچ سي ار) او مهاجرت نړیوال سازمان (آی او اېم) پاکستان کې د افغانانو د بې ځایه کولو په لړ کې په وروستیو پرمختګونو اندېښنه څرګنده وه.

دواړو ادارو د روانې مياشتې په پينځمه نېټه ګډه اعلاميه کې ويلي وو، د 2025 کال د جنورۍ د لومړۍ نېټې راهسې، د اسلام آباد او راولپنډۍ