جي سېون د روس اؤ اوکراین د جګړې په ختمولو غونډه کوي

د نړۍ د سترو صنعتي هیوادونو جي سېون ډلې د بهرنیو چارو وزیران د څو ورځنیو مذاکراتو لپاره په کېوبېک، کینیډا کې سره راټولیږي، اؤ په دې مذاکراتو کې به په ځانګړې توګه د روس اؤ اوکراین د جګړې په ختمولو او د اوکراین د ملاتړ په موضوعاتو بحث وشي.

دا مذاکرات په داسې وخت کې کیږي چې امریکې اوکراین سره د استخباراتي معلوماتو اؤ اؤ امنیتي همکار د بیا پېلولو پرېکړه کړې ده، دا فېصله د سعوي عرب په جده ښار کې د امریکې اؤ اوکراین د لوړ پوړو چارواکو تر منځ له لېدنې وروسته شوې ده.

اوکراین د نهې په ورځ اعلان وکړ چې چمتو دی د امریکا له خوا وړاندیز شوی ۳۰ ورځنی لنډمهاله اوربند ومني، خو وایي دې لپاره به اړینه وي چې کرېملېن یې منظوري ورکړي.

د روسیې ځواب ته انتظار

د امریکا د بهرنیو چارو وزیر مارکو روبیو د شورو په ورځ د کاناډا پر لور د تګ پر مهال خبریالانو ته وویل چې امریکا به د روسیې سره د سولې پر دې تړون د خبرو لپاره "یو نه بلکې څو چینلونه" خلاص وساتي.

هغه وي او اې ته وویل: "اوس موږ ټول د روسیې ځواب ته انتظار کوو، او هغوی ته په کلکه وایو چې ټولې جګړې دې پای ته ورسوي، ترڅو دایمي سولې ته د رسېدو لپاره یوه پروسه پیل شي."

روبیو زیاته کړه چې که روسیه د اوربند سره موافقه وکړي، نو بیا به د دواړو خواوو لپاره د منلو وړ څارونکي هم وټاکل شي، ترڅو د وړو وسلو د احتمالي ډزو څارنه وکړي.

د چهارشنبې په ورځ په سپینه ماڼۍ کې، د امریکا صدر ډونلډ ټرمپ وویل: "اوس خبره د روسیې په لاس کې ده. هیله ده چې موږ له روسیې اوربند ترلاسه کړو. که دا وشي، نو زه فکر کوم چې د دې وینې بهېدنې د ختمېدو ۸۰ فیصده لار به مو وهلې وي."

په کییف کې د اوکراین صدر ولادیمیر زېلېنسکي وویل چې اوربند به دواړو غاړو ته دا موقع ورکړي چې د جګړې د ختمولو لپاره یو تفصیلي پلان جوړ کړي، چې پکې د اوکراین د امنیت ضمانتونه هم شامل وي.

د جرمني چانسلر اولاف شولز هم د دې ۳۰ ورځني اوربند ملاتړ کړی او د شورو په ورځ یې په ټولنیزه رسنۍ ایکس ولیکل چې دا "د اوکراین لپاره د انصاف پر بنیاد د سولې پر لور یو مهم او سم ګام" دی.

هغه وویل "موږ د اوکراین او امریکا سره ولاړ یو او د جدې د خبرو ملاتړ کوو. اوس فیصله د پوټین په لاس کې ده."

د کرېملېن ویاند دیمتري پېسکوف د چهارشنبې په ورځ خبریالانو ته ویلي چې روسیه د دې وړاندیز په اړه د امریکا د رسمي وضاحت انتظار کوي.

د امریکا د ملي امنیت سلاکار مایک والټز، چې په جده کې یې د امریکايي پلاوي مشري کوله، ویلي دي چې هغه به " راتلونکو ورځو کې" د خپل روسي سیال سره خبرې وکړي.

ټاکل شوې ده چې د ناټو عمومي مشر مارک روټه نن د زیارت په ورځ سپینې ماڼۍ ته سفر کوي چې دا هم د سولې د پروسې د پرمختګ یوه برخه ګڼل کېږي.

د معدني وسایلو معامله؟

د امریکا صدر ټرمپ اشاره ورکړې چې اوکراین ته د پوځي مرستو دوام ورکول ښايي د دې شرط سره وتړل شي چې امریکا ته د اوکراین معدني وسایلو ته لاسرسی ورکړل شي.

اوکراین د یورانیم، لیتیم او ټېټانیوم په شمول د نایابه معدني وسایلو لویې زېرمې لري، چې امریکا یې د خپل اقتصاد او ملي دفاع لپاره ضروري ګڼي.

د نهې د ورځې د خبرو اترو وروسته، د امریکا او اوکراین ګډ بیان کې وویل شول چې دواړه خواوې ژمنې دي چې "د اوکراین د مهمو معدني وسایلو د پراختیا لپاره به ژر تر ژره یو جامع تړون" وکړي، ترڅو د اوکراین اقتصاد پراخه شي او د اوږدمهاله امنیت ضمانت ضمانت ته یې لاره هواره شي .

دا تړون تمه کېده چې د فبرورۍ په ۲۸مه د ټرمپ او زېلېنسکي تر منځ لاسلیک شي، خو د دواړو مشرانو تر منځ د سپینې ماڼۍ په ملاقات کې د اختلافاتو له کبله وځنډېد.