د بشري حقونو د څار تنظیم په پېرس کې د اولمپیک نړیوالو لوبو په پیلېدو سره ویلي، په میلینونو نجونې او ښځې په افغانستان کې د زدکړې او لوبو په ګډون له بنیادي بشري حقونو بې برخې کړی شوې دي.
ایچ آر ډبلیو د جولای پر 26مه پر خپله ایکس [مخکینۍ ټویټر] پاڼه په یو پوسټ کې له طالبانو غوښتي چې دا د "سپکاوي" اقدامات ختم کړي او د ښځو پر بنیادي بشري حقونو لګول شوي بندیزونه بیرته واخلي.
د بشري حقونو د څار تنظیم کې د افغانستان د څانګې څېړونکې فرشتې عباسي په افغانستان کې له ورزش او تعلیمه د افغانو ښځو او نجونو په پرله پسې محرومه کېدو باندې اندېښنه ښکاره کړې ده. ایچ آر ډبلیو په خپل پوسټ کې د مېرمن عباسي له خولې لیکلي:
As the #ParisOlympics begin, millions of women and girls in Afghanistan are being denied the right to education and sports.The Taliban need to end these abuses and reverse the restrictions on women%27s basic rights. #Paris2024 pic.twitter.com/wBLdsRoVRO
— Human Rights Watch (@hrw) July 26, 2024
"اولمپیکس او پېرا اولمپیکس [لوبې] پیل شوې، خو په افغانستان کې په میلینونو ښځو او نجونو د ورزشي لوبو حق نه ورکول کیږي. طالبان باید د ښځو پر حقونو لګولي بندیزونه ختم کړي."
د جوډو لوبغاړی صمیم فیض زاد یواځینی افغان ورزشکار دی چې په افغانستان کې ژوند کوي او د پېرس په اولمپیک لوبو کې برخه لري. هغه وي او اې ته په ځانګړې مرکه کې ویلي، هیله لري چې په دغو سیالیو کې د خپل هېواد لپاره میډال وګټي.
د ۲۰۲۴ کال د المپیک د نړیوالو لوبو ګډون کوونکي محمد صمیم فیض زاد د امریکا غږ سره په مرکه کې وویل هیله لري چې د جودو په سیالیو کې د افغانستان لپاره مډال وګټي. فیض زاد وایي په ډېرو سختو شرایطو کې یې د المپیک لوبو ته چمتووالی نیولی دی. pic.twitter.com/HSrReCoGUB
— VOA Pashto (@VOAPashto) July 26, 2024
طالبان چې د 2021م په اګست کې په دویم ځل د وسلو په زور بیا پر افغانستان واکمن شوي له هغه راهیسې یې نه یواځې د نجونو پر ورزش بندیز لګولی بلکې تر شپږم ټولګي پورته او پوهنتونونو ته له تللو یې هم منع کړې دي او د ښځو پر کار، ټولنیز او سیاسي فعالیت یې هم بندیزونه لګولي دي.
د افغانستان د اولمپیک د ملي کمېټۍ پخوانی مشر حفیظ الله ولي رحیمي وایي، هیله من دی او د دې لپاره مبارزه کوي چې په افغانستان کې ښځې د نورو انسانانو په څېر د تعلیم، کار کولو، سپورټ او نورو ټولو فعالیتونو حق ولري.
رحیمي د هند پریس ټرسټ آف انډیا خبري رسنۍ ته په مرکه کې ویلي، د نړیوالې ټولنې په وسیله په دې باندې بحثونه روان دي او هیله لري چې طالبان به نجونو او ښځو ته د تعلیم او کار له حقونو سره سره د لوبو اجازه هم ورکړي.
VIDEO | EXCLUSIVE: "We are hoping and we are fighting for the women to have the right to go for education, to go for work, to go for sports and all other activities as other humans have the right. The discussion through the international community is on," Afghanistan Olympic… pic.twitter.com/AluilCH4SE
— Press Trust of India (@PTI_News) July 26, 2024
په پېرس کې د 2024م کال د اولمپیک سیالۍ د جولای پر 26مه د جمعې په پیل شوې چې د 184 هېوادونو او د 206 اولمپیک ملي کمېټیو ښځینه او نارینه ورزشکاران پکې برخه لري.
د اولمپیک په پیل شویو لوبو کې په ګډون کوونکو افغان ورزشکارانو کې درې ښځینه او دوه نارینه په بهر هېوادونو کې ژوند کوي. دوی ددغو سیالیو د لامبو، اېتلیټیک او بایسکل ځغلولو په برخو کې ګډون کوي.
د پېرا ټیکوانډو افغانه لوبغاړې ذکیه خدادادي هم د اولمپیک په لوبو کې شامله ده او د دغو لوبو د پرانیستې په مراسمو کې یې مشعل په لاس کې ګرځولی دی. خدادادي پر خپل ایکس لیکلي چې د اولمپیک لوبو د مشال د لېږدولو ویاړ ور په برخه شوی دی.
Today I had the honor of carrying the Olympic torch. It was a great honor for me and the feeling of pride was really amazing: the Olympic torch is a symbol of unity, peace, freedom, equality for the whole world.As a girl from Afghanistan and a refugee, 🥇 pic.twitter.com/8AO8GrAHim
— Zakia Khudadadi (@ZKhudadadi) July 26, 2024
د افغانستان د اېتلیټیک فدریشن مشرې روبینا جلالي ویلي، په داسې سختو او اندېښمنو حالاتو کې په اولمپیک لوبو کې د درو ښځينه ورزشکارانو ګډون د هېواد د ټولو ښځو لپاره ستره لاسته راوړنه ده، وایي "هيله لرم زموږ ورزشکاران وکولای شي د هېواد لپاره ښه وياړونه وګټي چې د افغانستان ځورېدلي ملت ته د خوښۍ لامل شي."
په دغو سیالیو کې د درې ښځو په ګډون شپږ لوبغاړي د افغانستان استازیتوب کوي، خو طالبانو ویلي هغه درې ښځینه ورزشکارانې نه پیژني چې په دغو سیالیو کې د افغانستان په استازیتوب ګډون کوي.
د طالبانو تر واک لاندې د افغانستان د اولمپیک د ملي کمېټې ویاند اتل مشواڼي ویلي، د اولمپیک په سیالیو کې یواځې درې نارینه ورزشکاران د افغانستان استازیتوب کوي.