نن 21 فروري چې د ټولې نړۍ په څېرد پښتونخوا بېلا بیلو سیمو کې هم د مورنیو ژبو ورځ نمانځل کیږي. په خېبرپښتونخوا او بلوچستان صوبو کې د مورنۍ ژبې پښتو د ورځې په مناسبت پښتنو ملت پاله ګوندونو غونډې او لاريونونه کړي دي.
په خېبرپښتونخوا کې عوامي نيشنل پارتۍ، پښتونخوا ملي عوامي ګوند او قامي وطن پارټۍ غونډې راجوړې کړي او لاريونونه یې کړي دي، دوی غوښتي چې پښتو ژبه دې په نصاب کې لازمي ژبه وګرځول شي او بنيادي زده کړې دې هم په پښتو ژبه کې لازمي کړی شي.
پښتونخوا ملي عوامي ګوند د مورنو ژبو د ورځې په مناسبت په کوټه کې جلسه راجوړه کړې وه.
بونیر: تحصیل خدوخېل غورغشتو کښې د مورنيو ژبو نړيوالې ورځ په مناسبت د ملګري ليکوالانو له خوا غونډه، غونډه کښې د ګڼ شمېر ذمه دارانو، شاعرانو او ليکوالانو ګډون وکړو. غونډې ته د عوامي نېشنل پارټۍ صوبائي جنرل سېکرټري سردار حسېن بابک او نورو مشرانو وېنا وکړه.#پښتو_زمونږ_مورنۍ_ژبه pic.twitter.com/isbAoq3QbP
— ANP Khyber Pakhtunkhwa (@ANPPakhtunkhwa) February 21, 2023
زموږ مورنۍ ژبه پښتو زموږ د ځلانده ماضي بیانیه، د کلتوري شتمنیو ساتونکې، نوي نسل ته زموږ د دودونو او ارزښتونو د دوام او انتقال ضامن ده، زموږ ټولنیز پرمختګ او یووالی په همدې کې نغښتی دی. د مورنۍ ژبې ورځ دې په ټوله نړۍ کې مېشتو پښتنو ته مبارک وي.#MotherLanguageDay_2023 pic.twitter.com/rv0T0QsE5V
— Aftab Khan Sherpao (@AftabSherpao) February 21, 2023
@gul_marjan ,President PKmap peshawar said we should sue Multi National Companies to write precautions in Mother language as its our right under international consumer law .#MotherLanguageDay_2023 pic.twitter.com/vcNk7KWPls
— 𝑵𝒊𝒂𝒛𝒃𝒆𝒆𝒏 (@niazbeen93) February 21, 2023
څو ورځې وړاندې په پېښور کې ځینو شخصي سکولونو په خپلو زده کوونکو مورنیو ژبوکې په خبرو بندېز لګولی دی. د دغو سکولونو منتظمینو په دغه اړه د خبرو کولو نه انکاري دي خو څیړونکي وایي ژبه خپله کوم علم نه دی بلکې د علم ترلاسه کولو ذریعه ده نو که څوک د زده کړو لپاره کومه ځانګړې ژبه زیاته ګټه وره بولي دا به ناسمه وي.
د پېښور پوهنتون د پښتو څانګې چیرمین پروفېسر ډاکټر روح الله وایس آف امریکا ډیوه ته وایي زه هاغه تنان د احساس کمترۍ او د علمي کمي ښکار ګڼم چې انګریزي زیاته معتبره ژبه ګڼي او فکر کوي چې څوک دا ژبه وایي نو هغه به مهذبه او عالم وي چې دا څوک نه وايي نو هغه به لاندې وي. ژبه یوه زده کړه ده. د پوهنې او یو بل سره د رابطې ذریعه ده.
د نوموړي په خبره زیاتې ژبې زده کول لوی کمال دی. باید تعلیمي نصاب په داسې بنیادونو ولاړ وي چې زده کونکو ته پکې د نورو ژبو زده کولو موقعې ترلاسه وي. خو بنیادي زده کړې پکار ده چې ماشوم ته خپله مورنۍ ژبه کې ورکړی شي.
12 کاله وړاندې د خېبر پښتونخوا حکومت پينځه ژبې مورنۍ ژبې ګرځولې وې چې پکې د پښتو تر څنګ هندکو، سرایکي، چترالي او کوهستاني ژبې شاملې وې. خو پوهان وايي بیا د 2013 ټولټاکنو نه پس چې حکومت بدل شو نو په بنیادي کچه صوبې کې د مورنیو ژبو د پرمختګ کار هم کمزوری شو.
څیړونکي وایي د نورو هیوادونو په څېر د دوي د پرمختګ لپاره هم دغه ده چې د هرې سیمې ماشومانو ته د هغوي په مورنۍ ژبه کې د زده کړو ساینسي بندوبست وکړي.
د پښتو اکېډمۍ استازه مېرمن پروفېسر ډاکټر فرخنده لیاقت وایي که حکومتونه دې ته پام راوګرځوي چې پرمختګ مورنیو ژبو سره وتړي نو که 100 فیصده نه وي 80 فیصده د پرمختګ لپاره خپلو ژبو کې زدو کړو سره تړلی دی.
په کال 1952 کې د هاغه وخت د ختيځ/ شرقي پاکستان د ډهاکې پوهنتون زده کونکیو د اردو ژبې په ځای بنګله ژبې کې د زده کړو غوښتنه کوله. خو د هاغې وخت پاکستاني ځواکونو په زده کونکیو ډزې وکړې چې له امله یې پنځه زده کونکي ووژل شول او نور په لسګونو ژوبل وو.
هم د دغه پېښې په یاد کې اوس د ملګرو ملتونو اداره یونیسکو 21 فروري د مورنیو ژبو د پرمختګ د ورځې په حیث نمانځي. او د خطر سره مخ قامونه د خپلې مورنۍ ژبې د پرمختګ لپاره لاریونونه کوي.