د طالبانو په واکمنۍ کې تر شپږم ټولګي پورته د نجونو د سکولونو د بندولو نن زر ورځې پوره شوې او پر ټولنیزو رسنیو نن د "1000 تورې ورځې" په نوم کمپېن چلیږي خو نه طالبانو لا بیرته د هغوی د بندو ښوونځیو د پرانیستلو په اړه څه پلان وړاندې کړی او نه د طالبانو مشر ملا هبت الله اخوندزاده د لوی اختر په مناسبت پیغام کې د دې څه ذکر کړی دی.
د افغانستان لپاره د امریکې او ملګرو ملتونو استازو، د بشري حقونو نړیوالو تنظیمونو، د افغانو مېرمنو د حقونو فعالانو او ګڼ شمېر نورو خلکو پر ټولنیزو رسنیو په خپلو پیغامو کې ویلي، چې د طالبانو حکومت نجونې په تیاره کې ساتلې او د هغوی پر اعلی تعلیم بندیز ته یې دوام ورکړی دی.
د تعلیم لپاره په نړیواله کچه مبارزه کوونکې او د نوبل د امن جایزه ګټونکې ملالې یوسفزۍ په یوه ځانګړي ویډیو پیغام کې ویلي، "موږ دا اوونۍ یوه توره کلیزه لمانځو"، ځکه چې وایي 1000 ورځې وشوې طالبانو د نجونو د اعلی تعلیم ادارې بندې ساتلې دي.
ملاله یوسفزۍ وایي په میلینونو افغانې ښځې او نجونه د جنسي اپارتایډ یا توپیر په نظام کې ژوند کوي چې وایي دا یو "منظم جبر" دی ځکه چې وایي دوی کار او تعلیم ته نه شي تلای او نه د ولسي ژوند برخه جوړېدای شي:
"موږ له افغان فعالانو سره خپل کمپېن ته دوام ورکوو چې په نړیوال قانون کې د جنسي اپارتایډ د منظورۍ غوښتنه مرتب کړو. موږ د طالبانو دا عمل ردوو چې جینکۍ له خپل راتلونکي محرومه کوي".
It’s been 1000 days since the Taliban banned girls’ secondary education. Afghan women and girls are living under gender apartheid — but they are fighting back. That%27s why @MalalaFund is supporting orgs working to keep girls learning in Afghanistan with $1.5M in new funding. pic.twitter.com/GnABcX9fsx
— Malala Yousafzai (@Malala) June 14, 2024
د طالبانو مشر هبت الله اخوندزاده له 1000 ورځو راهیسې د نجونو د اعلی تعلیم د ځنډېدلو، د ښځو پر کار او په نورو برخو کې د فعالیت د ازادۍ پر حقونو د بندیزونو هیڅ ذکر نه دی کړی خو وایي د ټولو خلکو حقونه پر ځای دي:
"هيڅوک پر چا ظلم او تېری نه شي کولای، د ظلم مخه نیول کیږي او د مظلوم د حق پوښتنه کیږي. د شرعي محاکمو په فعالیت سره سپیڅلی شریعت پلی شوی دی، دغه راز د امربالمعروف او نهی عن المنکر لویه فریضه عملا ترسره کیږي".
د افغانستان د ښځو، نجونو او بشري حقونو لپاره د امریکې ځانګړې استازې رینا امیري له تعلیمه د افغانو نجونو د محرومیت د زرمې ورځې په اړه وايي، 1000 ځوان خوبونه له خاورو سره خاورې شول او د افغانستان راتلونکی برباد شو.
مېرمن امیري پر خپل رسمي ایکس [مخکیني ټویټر] لیکلي، "افغانستان په نړۍ کې یواځینی ملک دی چې داسې سخت دریځه پالیسۍ پکې عملي کیږي او له همدې امله یواځې شوی دی".
Today marks 1,000 days since the Taliban banned girls from secondary schools in Afghanistan — 1,000 days of young dreams crushed, the future of the country squandered, and Afghanistan remaining isolated as the only country on the globe where such extreme policies are in place.
— U.S. Special Envoy Rina Amiri (@SE_AfghanWGH) June 13, 2024
طالبانو د 2021م کال په اګست کې پر افغانستان له واکمنېدو وروسته په ورپسې ستمبر میاشت کې د افغانو نجونو تر شپږم ټولګي پورته سکولونه د نامعلوم سبب له کبله تر «امر ثاني» پورې بند کړل او د هغه نن د جون پر 14مه نېټه 1000 ورځې پوره شوې.
د طالبانو د نجونو له ثانوي تعلیم وروسته د 2022م کال په دسمبر کې په پوهنتونونو کې هم د نجونو او ښځو تعلیم وځنډاوه او له هغه راهیسې نن 541 ورځې وشوې خو لا هم طالبانو د نجونو اعلی تعلیم ته بیرته اجازه نه ده ورکړې.
د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو د بشري حقونو ځانګړی رپورټر ریچرډ بېنټ په ټینګار سره ویلي افغانو نجونې باید ښوونځيو ته لاړې شي. بېنټ پر خپل ایکس لیکلي د نجونو پر تعلیم بندیز د منلو نه دی او نه د تصور وړ دی:
"لا هم د زرو ورځو له تېرېدو وروسته په میلینونو افغانو نجونو خپلې هیلې او خوبونه نه دي بایلل. موږ باید په نه ستړې کېدونکې توګه له دوی سره په مساوي ډول د درېدو هوډ ولرو".
Despite 1000 unacceptable, almost unthinkable, days of girls secondary edu ban in #Afghanistan, millions of Afghan girls refuse to surrender their dreams. We must be equally relentless in our resolve to stand with them @EduCannotWait #AfghanGirlsVoices👉https://t.co/G8NfIMOlIm pic.twitter.com/3Jq5YFuP59
— UN Special Rapporteur Richard Bennett (@SR_Afghanistan) June 14, 2024
د بشري حقونو او د نجونو او ښځو د تعلیم د حقونو دوو ملاتړو ادارو «رواداري» او «مصور بنسټ» په افغانستان کې د نجونو پر زدکړو د طالبانو د بندیز په مناسبت او د نجونو د ښوونځیو د بیرته پرانیستلو لپاره په اسلام کې د تعلیم اهمیت ته په کتنې د "اقراء" په نوم یو آنلاین کمپاین پیل کړی دی.
د «روادري» په نوم ادارې مشرې شهرزاد اکبر ویلي د افغانستان په 34 ولایتونو کې د نجونو پر زدکړو د بندیز د اغېزو په اړه له زده کوونکو سره خبرې کړي چې د جمعې له ورځې به ددغو دوو ادارو پر انټرنیټ پاڼو خپرې شي.
میرمن اکبر پر خپل ایکس له افغانانو غوښتي چې د نجونو د غږ د اوچتولو لپاره دې په دې کمپاین کې برخه واخلي او په کور، جومات او حجره کې دې د نجونو د زدکړو په ملاتړ خپل اواز اوچت کړي.
۲/۳ با استفاده از هشتگ های #LetAfghangirlsLearnو ٫#IQRA از حق آموزش دختران و زنان ابراز حمایت کرده و به نیروی جمعی ما بیافزاییداگر احساس مصئونیت می کنید، روایت ها، خواست ها و قصه های خود و اطرافیان خود را در این مورد از طریق رسانه های اجتماعی انتقال دهید
— Shaharzad Akbar شهرزاد اکبر (@ShaharzadAkbar) June 13, 2024
د طالبانو د حکومت څه کم درې کاله پوره کیږي خو تر اوسه د نړۍ هیڅ هېواد په رسمیت نه دی پېژندلی او په دې کې یو لوی خنډ د نجونو پر اعلی تعلیم بندیز دی. نړیوال غواړي چې طالبان ښځو او نجونو ته د تعلیم په ګډون د کار او په نورو څانګو کې د فعالیت او ازادۍ اجازه ورکړي.