پاکستان او د طالبانو حکومت د دوه اړخیز تجارت او ټرانزیټ په اړه تړون لاسلیک کړ

د پاکستان او افغانستان تر منځ د دوه اړخیز تجارت په اړه دوه وﺭځنۍ خبرې ختمې شوې دي او دواړه هيوادونه په خپل منځ کې د تجاﺭت پرمختګ لپاﺭه په مهمو شرطونو متفق شوي دي چې له مخې به یې د پاک افغان ټرانزیټ په مخ کې جوړې ستونځې به هم هواﺭيږي.

په دې اړه په کابل کې د افغانستان د صنایعو او سوداګرۍ وزیر الحاج نورالدین عزیزي او د پاکستان د سوداګرۍ وزارت مرستیال محمد خرم اغا په خبري غونډه کې لاندې فیصلې کړې دي:

1- 8 کرنیز توکي او 2 صنعتي توکي تقريباً دغو لس توکو ته به دواړه هيوادونه ترجيح وﺭکوي چې وﺭباندې محصولات کم کړي، که چېرې نوﺭ توکي هم په دغه کې شاملول غواړې، دواړه خواوې به په 15 ورځو کې فهرست ترتیب او شریک کړي او بيا به د آنلاین ناستې له لارې له بحث وروسته موافقه وشي.

2- له پاسپورټ او ویزې پرته د دواړو خواوو موټرچلوونکو او معاونینو ته پر عاﺭضي اجاﺯتنامه باندې اجازه ورکړي، د دواړو خواوو زاړه ترتیبات به د اپریل تر 30مې پورې دوام وکړي، ټاکل شوي دفترونه به د اپریل له لومړۍ نېټې د دواړو هیوادونو ترمنځ د لاریو چلوونکو/کلینرانو لپاره د عارضي اجازتنامې ورکولو کار به پیل کړي.

افغان لوري ویلي چې د پاکستان وړاندیز به اړوندو خواوو ته ورسوي. د نتیجې په توګه دواړه خواوې به په فعاله توګه د یو کال په اوږدو کې د حل موندلو لپاره کار وکړي.

3- دواړو خواوو موافقه وکړه چې پاکستان به په شپږو میاشتو کې د کراچۍ په بندر کې د افغان ټرانزیټ د کلېرنګ لپاره د برت یا ځای جوړولو اسانتیاوې برابروي.

4- د دواړو هېوادونو د هوايي ډګرونو له لارې د ټرانزیټ په ډول د مالونو د منتقلۍ په برخه کې تړون وشو، چې په راتلونکو دوو میاشتو کې به پیل شي.

5- د پاکستان افغانستان د ټرانزیټ چاﺭو په مخ کې جوړو خنډونو پر لرې کولو باندې هم موافقه وشوه چې پاکستان د افغان ټرانزټ پر کنټينر باندې لس فيصده پروسسينګ او سل فيصده بېنک ګاﺭنټي لرې کولو دپاﺭه په ﺭا ﺭوانو پینځلسو وﺭځو کې اقدامات کوي او د ټرانزټ کنټينر دپاﺭه انشوﺭنس کمپنۍ ضمانت قبلوي.

افغانستان به د منځنۍ اېشيا لپاﺭه د پاکستان پر ټرانزټ 110 فيصده ضمانت کمولو دپارہ هم اقدامات کوي، د پاکستان له خوا چې کوم ممنوع لسټ دی په هغه کې د ترمیم ﺭاوستو لپاﺭه به هم د پاکستان د تجارت وﺯاﺭت غوﺭ کوي.

د کاﺭوباﺭي چاﺭو د ﺭوانو ساتلو لپاﺭه به دواړه هيوادونه په خپل منځ کې بېنکينګ چېنل خلاصوي او کاﺭوباﺭ به د بېنکونو له لاﺭې کوي، افغانستان اوس هم د منځنۍ اېشيا له هېوادونو سره بېنکي نظام فعاله کړی دی.

6- افغانستان او پاکستان به دواړه په چمن او سپین بولدک کې د شپه ورځ د ګمرکي یا کسټم چاﺭو د بحاله ساتلو لپاﺭه هم اقدامات کوي.

7- پاکستان د طالبانو حکومت ته وويل چې په خپلو ګمرکاتو کې د ﺭجسټرکوونکي ټي يک فاﺭم شمېرې دې ورسره شريکې کړي چې په کومه انداﺯه مالونه افغانستان ته د پاکستان څخه وﺭغلي دي.

خو د طالبانو حکومت وﺭته ویلي د نوي حکومت اعداد شماﺭ وﺭسره شريکولای شي ځکه چې وایي یوه تخنیکي ستونزه ده چې له مخې یې په کانټینر کې زیات وﺯن په دوو موټرانو کې لوډ کړي هغه ټي يک فاﺭم بيا په ويبيوک سسټم کې نه اپلوډ کیږي، د پاکستان لخوا وﺭته وويل شو په ﺭاﺭوانو څلوېښت وﺭځو کې سسټم اپډېټ کوي.

د طالبانو د حکومت او د پاکستان تر منځ د تجارت په اړه دا تړون وروسته له هغه شوی چې په تېرو دوه نیمو کلونو کې د دواړو هېوادونو د حکومتونو تر منځ د اړیکو د خرابۍ له کبله وخت په وخت د تورخم او چمن لارې بندې شوې چې له کبله یې دوه اړخیز تجارت ډېر اغېزمن شوی وو.

د پاکستان او افغانستان تر منځ په دغو خبرو باندې د سوداګرو غبرګون:

د پاکستان فيډﺭل چمبر اف کامرس پخواني مشر انجنېر داﺭو خان اڅکزي د پاکستان او افغانستان تر منځ دغه اوسنۍ خبري يوه لویه ګټه وبلله او ویې ويل د دواړو هیوادونو تر منځ تجاﺭتي اړيکې د تاﺭيخ هغه لاندې سطح ته ﺭاغلې دي چې وایي‌ دوی یې سوچ هم نه شو کولای.

دارو خان اڅکزی وایي‌ اوس چې کوم ټکي ددغو خبرو په اړه دوی اوﺭېدلې دي هغه بنيادي ټکي دي چې د دواړه هيوادونو تر منځ په تجاﺭتې اړيکو کې هر وخت مزاحم وي. دارو خان اڅکزي‌ وي او اې ډیوه ته وویل:

"له دغو خبرو دا هم معلومه شوه چې دواړه هيوادونه په خپل منځ کې تجاﺭت ﺯياتول غواړي که چېري دوی خپلمنځني تجاﺭتي ستونځې نوﺭې هم کمول غواړي باید تجاﺭت او سياست د يو بل نه بېل کړل شي".

د افغانستان د سوداګرۍ خونې مشر خان جان الکوﺯي وويل، د دوه اړخیز تجارت په اړه دغو اوسنیو خبرو ته خوشبينه دی خو وایي اکثره ستونځې د پاکستان په طﺭف وې:

"اوس چې پاکستان کومې خبرې د افغانستان سره منلې دي که پر هغه پاکستان عمل وکړي د دواﺭو ملکونو تر منځ به تجاﺭت نوﺭه وده ومومي".

د طالبانو حکومت د صنایعو او سوداګرۍ وزارت په بلنه د پاکستان د سوداګرۍ وزارت د مرستیال محمد خرم اغا په مشرۍ یو پلاوی د مارچ له 25 څخه تر 27 نېټې پورې د دوه اړخیزو سوداګریزو او ټرانزیټي مسایلو په اړه د خبرو لپاره کابل ته تللی وو.