څېړونکي: د پاکستان نوی حکومت به افغانستان سره د اړیکو لپاره د هېواد په پالیسۍ اثر ونه کړي

د نړيوالو اړيکو څېړونکي وايي په اسلام اباد کې نوی جمهوري حکومت به د ګاونډي هېواد افغانستان سره په اړيکو او د دغې هېواد دپاره د پخوا راهيسې جوړې کړل شوې پالیسۍ باندې ډېر اثر ونه کړي.

دوی وايي که راتلونکی حکومت غواړي هېواد د سياسي او معاشي عدم استحکام څخه راوباسي نو د ګاونډي هېوادونو سره ښې اړيکې او د افغانستان دپاره به ورته د خپلې عسکري پالیسۍ پر ځای سياسي او معاشي اړيکې ښې کول وي۔

په پاکستان کې د نوي حکومت د جوړېدو په هلو ځلو کې یو ځل بیا د دې هېواد بهرنۍ پالیسۍ ته کتل کېږي چې له ګاونډیو هېوادونو په ځانګړې توګه له افغانستان سره به یې اړیکې څنګه وي.

څېرونکي وايي د ګاونډي هيواد افغانستان سره د پاکستان په اړيکو د ملک د سيکيورټي اسټېبلشمنټ نېغ په نېغه اثر پاتې شوی دی، دوی وايي د تيرو جمهوري حکومتونو په څېر راتلونکی حکومت به هم د افغانستان په شمول د ګاونډي هېوادونو دپاره په جوړ کړل شويو تګلارو باندې د اثر لرلو توان ونه لري.

په پېښور پوهنتون کې د جرنلزم د څانګې استاذ ډاکټر عرفان اشرف وایي چې کوم سياسي حکومت هم په اسلام اباد کې راځي د پوځي اسټېبلشمنټ او د پاکستان د پوځ د مشرتابه جنرل عاصم منېر به دا کوشش وي چې هغه جماعت راشي چې د پوځ تګلارې په وړاندې بوځي:

"که نواز شريف راځي او يا اصف علي زرداري راځي د دې خلکو د اسټېبلشمنټ سره همېشه ښه تعلق وي اګرچې وقتاً په وقتاً مسلې خرابېږي خو هغه د ملک په اندروني حالاتو خرابېږي".

تېره شپه پاکستان مسلم ليګ ن، پاکستان پيپلز ګوند او نورو اتحادي ګوندونو په مرکز کې د حکومت جوړولو اعلان وکړو او ویې ويل چې په ګډه به پاکستان د اقتصادي، امنيتي او نورو ستونځو څخه د را ويستو کوشش کوي.

د فرورۍ په اتمه په ټول هېواد کې ترسره شويو ټاکنو کې د قامي اسمبلۍ په چوکیو مسلم لیګ (ن) 75، پيپلز ګوند 54، اېم کیو اېم 17 او د دوی نورو همخیالو ګوندونو هم څوکۍ ګټلې دي چې په مرسته يې په اسلام اباد کې ګډ حکومت جوړولی شي.

ځينې څېړونکي په دې نظر دي چې په مرکز کې د پاکستان مسلم ليګ ن او پاکستان پيپلز ګوند حکومت جوړېدو وروسته د افغانستان سره په ځينو معاملاتو کې اړيکې ښه کېدای شي.

د مردان په عبدالولي خان پوهنتون کې د نړيوالو اړيکو استاذ ډاکټر عبدالشکور وایي که دا دواړه ګوندونه په واک کې راشي نو پکار ده چې حالات ښه شي، معاشي تعلقات ښه شي، د افغانستان د طالبانو سره چې کومه مسله روانه ده او د کډوالو چې کومه مسله ده دا باید ټيک شي:

"په کومه طريقه چې دا دوی اوس راځي يا دوی د پاره کوم بارګېننګ کيږي نو زما خيال دی چې دا به ډېر محتاجه وي اسټېبلشمنټ ته، چې دوی داسې يو قدم واخلي چې په هغې کې د پارلېمان د برلاسي خبره وي يا له نوي سره داسې تګلاره جوړوي چې په هغې کې د ګاونډيانو سره په خاصه توګه د افغانستان سره اړيکې ښې کړي".

د پاکستان په پوځ دا تورونه لګول کېږي چې د هېواد سياست کې مداخلت کوي او په پارليمان اثرانداز کېږي خو پوځ تل دا تورنه رد کړي او ويلي یې دي چې پوځ د هېواد په سياسي چارو کې لاسوهنه نه کوي۔

د سياسي چارو افغان څېړونکي وايي که پاکستان غواړي د نورو ګاونډي هېوادونو او په خاصه توګه د افغانستان سره د ښه ګاونډيتوب او ښې تجارتي اړيکي ولري نو په دې اړه به ورته مثبت ګامونه اخيستل وي.

د روس په ماسکو پوهنتون کې استاذ او د سياسي چارو افغان څېړونکی ډاکټر شېر حسن حسن وایي د ښه ګاونډيتوب دپاره هم ايران لېواله دی، هم مرکزي اېشيا هم چين هم روس او د هند په شمول د ښه ګاونډيتوب د پاره شرائط برابر دي:

"دا په پاکستان پورې اړه لري چې د دغې ښه ګاونډيتوب دپاره دوی څه رقم کولې شي يوه ښه سټرېټيجي او د افغانستان په چارو کې د نه لاس وهنې سټرېټيجي جوړه کړي او د هغې عملي کولو دپاره ګامونه واخلي".

د افغانستان تېر حکومت په تېرو شاوخوا شلو کلونو کې پرله پسې په پاکستان باندې د خپل هېواد په چارو کې د لاسوهنې او د وسلوالو د ملاتړ تورونه پورې کول، خو پاکستان دا تورونه بیا بیا رد کړي او اوس پاکستان تور لګوي چې د ټي ټي پي وسلوال په افغانستان کې د پاکستان په ضد حملې پلانوي خو د طالبانو حکومت دا تورونه رد کړي دي.

څېړونکي وايي که چېرې د پاکستان او افغانستان ترمنځه تعلقات ښه وي او د عسکريت پر ځای سياست مخ په وړاندې ځي نو دا به د دواړو هېوادونو ترمنځ د تجارت ښه کېدو ترڅنګ د منځنۍ اېشيا منډۍ ته د پاکستان د مالونو رسېدو دپاره هم لاره هواره کړي.