د پاکستان د سېفران وزير امير مقام د افغان کډوالو سره يوې غونډې ته په وينا کې ويلي، پېښور کې د طالبانو د کونسل جنرل عمل به پاکستان کې د افغانانو مشکلات سېوا کړي. بايد د طالبانو حکومت یې بيرته وغواړي او تپوس ترې وکړي.

د نوموړي په خبره، "د خفګان خبره ده چې ځينې خلکو د پاکستان د 40 کالو کوربه توب هېر کړو، نوی خلک راغلو د هغو خپل اهداف او خواهش دی، ځينې په پاکستان او ځینې په افغانستان کې دي چې څنګه افغانان او پاکستانيان د يو بل نه لرې وساتي، او کرکه یې ترمنځ خوره کړي".

امیر مقام پرون په 19م ستمبر د کراچۍ په سهراب ګوټ سیمه کې د افغان کډوالو سره راجوړې غونډې ته په وينا کې د دغو عناصرو يا خلکو نوم ونه ويلو، خو غونډه کې ناستو افغان کډوالو ته په مخاطب کولو سره نوموړي وويل، "دغه چند عناصر ستاسو د افغانانو دښمنان دي، زه ورته ويل غواړم، تاسو د افغانانو سره ښه نه کوئ بد ورسره کوئ".

هغه وویل، "د پولې د پورې غاړې افغانستان نه چې پاکستان کې چې کومه ترهګري کيږي، هغه هم د افغانانو او پاکستان سره ښه نه کوي".

نوموړي په پېښور کې د طالبانو د کونسل جنرل د پاکستان قامي ترانې يا ملي سرود غږېدو په وخت نه ودرېدو يادګېرنه وکړه او وې یې ويل، "د افغانستان حکومت بايد دغه تن بيرته وبلي او تپوس ترې وکړي."

د امیر مقام په خبره، "پېښور کې د طالبانو د کونسل جنرل د عمل څخه به د افغانانو مشکلات سېوا کيږي".

په 17م ستمبر پېښور کې د خېبر پښتونخوا صوبایي حکومت لخوا په رابلل شوې یوه دستوره کې د طالبانو د حکومت کونسل جنرل حافظ محب الله او یو بل افغان سفارتي چارواکی د پاکستان د ملي سرود غږېدو په وخت احتراماً نه وو ودرېدلي.

پاکستان دغه عمل غندلی او د طالبانو حکومت ته یې احتجاج کړی وو.

پېښور د طالبانو کونسلګرۍ بيا ویلي وو، د پاکستان د ملي سرود سپکاوی یې مقصد نه وو، په ملي سرود کې موسيقي وه ځکه کونسل جنرل نه وو ودرېدلی.

خو پاکستان د بهرنيو چارو وزارت وياندې ممتاز زهرا بلوڅ پرون د طالبانو د کونسلګرۍ د سپيناوي بيان رد کړی، او ويلي يې دي، افغان چارواکو ته یې په دغې اړه سخت احتجاج کړی، او د طالبانو د حکومت سره د خبرو د نتيجې وروسته به فيصله کوي، پاکستان د سفارتي اصولو سره سم د اقدام کولو حق لري.

په افغانستان کې واکمنو طالبانو د پاکستان د بهرنيو چارو وزارت وياندې تازه بيان ته کوم غبرګون نه دی ویلی.

پاکستان د تېر کال په نومبر کې د "بې اسناده بهرنیانو" په نوم د کډوالو د بيرته ستنولو لومړی پړاو پیل کړی چې پکې د شمېرو ترمخه، د شپږ لکه څخه زیات کډوال افغانستان ته ستانه کړل شوي دي.

پاکستان د غېرقانوني کډوالو د ایستلو مهم هغه وخت پيل کړی وو چې په هېواد کې د وسله والو ترهګر بریدونه زیات شوي وو. دوی تور پورې کړی وو چې علت یې پاکستان کې د غېرقانوني افغانانو موجودګي او د افغانانو په منځ کې اوسېدونکي توندروه کسان دي. د دې ترڅنګ یې د پاکستان پرېوتی اقتصادي حالت هم یاد کړی وو.

پاکستان کې د افغان کډوالو د حقونو دپاره کار کوونکي وايي، پاکستان کې مېشت افغان کډوال په جرمونو کې لاس نه لري.

افغانستان کې واکمنو طالبانو او پاکستان پښتنو سیاسي ډلو او د بشري حقونو نړيوالو تنظيمونو د پاکستان د حکومت نه غوښتنه کړې وه چې د افغان کډوالو بيرته لېږلو فيصله دې واپس واخلي، ځکه په دوی کې ډېری بيرته افغانستان ته د تلو په صورت کې د مشکلاتو سره مخ کېدی شي.

څيړونکي وايي، پاکستان په واکمنو طالبانو د فشار اچولو دپاره کډوال بيرته افغانستان ته ليږي.

خو د پاکستان حکومت د غېرقانونه کډوالو د ایستلو په اړه ټولې نیوکې رد کړې دي او ويلي يې وو، هدف یې کوم خاص قوم نه دی. خو د پاکستان د پرېکړې وروسته زياتره افغان کډوال ايستل شوي وو.

د تېرې اګست د میاشتې په نيمايۍ کې د پاکستان د کورنيو چارو وزیر محسن نقوي ويلي وو، چې د پاکستان نه به افغانستان ته د افغان مهاجرينو/ کډوالو د بيرته لېږلو دویم پړاو ډېر زر پيل شي، خو کومه نېټه یې نه وه ياده کړې.

د امریکې صدر جوبايډن ويلي، د امریکې او پاکستان "ترمنځ اړیکې د سیمې د ثبات او امنیت لپاره مهمې دي. مونږ د ترهګریزو ګواښونو په وړاندې د امریکا او پاکستان همکارۍ ستاينه کوو".

په واشنګټن کې د پاکستان سفارتخانې ویلي، د امریکې صدر دغه خبرې د شورو په ورځ په بلېر هاوس کې د پاکستاني سفير د اسنادو وړاندې کولو دستورې په وخت کړي دي.

د سفارتخانې ترمخه، رضوان سعيد شېخ په واشنګټن کې د پاکستان د 30م سفير په حېث خپل اسناد امریکايي صدر جوبايډن ته وړاندې کړي دي.

پاکستانۍ سفارتخانې د غونډې په اړه خپور کړي بيان کې ویلي، صدر جوبايډن دستورې ته په وينا کې د دواړو هيوادونو اړيکې د سيمې د ثبات او امنیت دپاره مهمې بللي او ترهګرۍ د خطرې ضد مبارزه کې یې د امریکې او پاکستان مرستې ستايلې دي.

امریکايي صدر د امریکې او پاکستان د دوه اړخيزه اړيکو پياوړي کولو او ورته د ودې ورکولو سره ويلي، امریکا د ممهو نړيوالو او سيمه ييزه چېلنجونو د مخنيوي په لړ کې د پاکستان سره ولاړه ده. او دواړه هيوادونه د چاپېريال د بدلون، سيمه ييزه امنيت او عامه صحت ورپېښو چېلنجونو په وړاندې يو موټي دي.

بايډن پاکستاني سفير ته د هرکلي ویلو سره زياته کړې، دا د دواړو هيوادونو د 75 کالو دوستۍ، اقتصادي، امنيتي مرستو او دواړو هيوادونو د ولسونو ترمنځ د اړيکو سېوا کولو د څرګندونې ثبوت دی.

او پاکستاني سفير رضوان سعيد شېخ ويلي، پاکستان د امریکې سره تجارت سېوا کولو، توانايۍ او ګرېن ټکنالوجۍ، صنعت، ډيجيټل پلېټ فارم، لوړو زده کړو او شريکو ګټو په برخه کې کار کولو ته لېواله دی.

دوه ورځې وړاندې د امریکې د بهرنیو چارو د محکمې ویاند مېتیو میلر ویلي وو، "مونږ تل د پاکستان د بیلسټک میزایلي پروګرام مخالفت کړی او هم په دې پالیسۍ ولاړ یو".

واشنګټن کې د پریس بریفنګ په مهال ښاغلي میلر ویلي وو، امریکا به د خطرناکه وسلو د ملاتړ کوونکې شبکې خلاف کارروایۍ دومداره ساتي چې نړۍ او مونږ ددې مهلکه وسلو نه خوندي پاتې شو.

هغه ویلي د پاکستان په بیلسټک میزایل پروګرام زمونږ ژور نظر دی او د څو کالو راهسې د دې په اړه زمونږه اندېښنې واضحه او مستقلې دي.

د بهرنیو چارو د محکمې ویاند ویلي پاکستان د امریکې د اوږدې مودې شراکت دار هم پاتې شوی دی.

د امریکې خارجه محکمې په دې وروستیو کې په یوه تحقیقاتي اداره، یو چینایي وګړي او په درېو چینایي کمپنیو د خطرناکو وسلو خورولو په تور بندیزونه لګولي دي.

د خارجه محکمې ویاند مېتیو میلر ویلي، د چین تحقیقاتي ادارې په مبینه ډول د پاکستان شاهین 3 او بابیل میزایلي نظام لپاره د الاتو په اخستو کې د پاکستان سره کومک کړی دی.

پاکستان د خپلو بېلسټک میزایلو په اړه د امریکې وروستي بندیزونه جانبدارانه او په سیاسي مقصدونو ولاړ بللي دي.

نن د زيارت پنجشنبې په ورځ د پاکستان ونډو بازار د کاروبار پر مهال د تاريخ ټول وخت لوړې کچې 82003.58 پواينټونو ته رسېدلی او د سر 100 شراکتونو په مجموعي کاروبار کې د 1.24 فيصده زياتوالی راغلی۔

د ونډو بازار کارپوهانو په وينا نن د سر 100 شراکتونو کاروباري ورځ پيل د 80461 پواينټونو څخه شوی وو او د کاروباري ورځې په منځ کې د ونډو بازار 1542 پواينټونو د زياتوالي وروسته 82000 حد نه په بره تللی وو.

خو بيا د کاروباري ورځې په پای کې په دغو پواينټونو کې کمي راغلې او د ونډو بازار 997.95 پواينټونو د ګټې وروسته په 81459.28 پواينټونو سره بند شوی دی.

د ونډو بازار کارپوه شهريار بټ وي او اې ډيوه ته ويلي، د آی اېم اېف سره د نوي پور په اړه راتلونکو ورځو کې کېدونکو خبرو سرمایه کاران خوشبنه کړي چې له امله یې د تېرو څو ورځو راهيسې د ونډو بازار په بره روان دی او د کاروبار مختلفو برخو څخه سرمایه کاران خپلې سرمایې د ونډو په بازار کې لګوي:

"څه وخت وړاندې مونږ ليدل چې‌ د اي ايم ايف پروګرام وار په وار ځنډېدلو ځکه په بازار کې غيريقيني صورتحال وو، خو په 25 ستمبر د اي ايم ايف له خوا رابلل شوې غونډې اجنډا کې د پاکستان نوم شاملېدلو له کبله مارکيټ کې بې يقيني ختمه شوې او سرمایه کاران سرمایه کاري کوي".

اقتصاد پوه او ونډو بازار کې پانګه لګوونکی جبران سرفراز وايي، د سټيټ بنک له خوا د سود په شرح کې 2 فيصده کمي کولو دوي ته پور اخستلو کې اسانتيا پیدا کړې او د کاروبار دپاره پور اخستلو باندې به زياته ګټه ورته پاتې کېږي.

جبران وايي داسې ښکاري چې په راتلونکو ورځو کې به د سود په شرح کې نوره کمي هم کېږي او د ونډو بازار به نور په بره ځي:

"چې څنګه سود شرح کې کمي راروانه ده او په نړيوال مارکيټ کې د کروډ تېلو نرخونه په ښکته روان دي، دغه ډول چې کومې کارخانې بنديدلې هغه به بيا کارونه پيل کړي او راتلونکو ورځو کې به بازار نور په بره ځي".

بلخوا د مطبوعاتي رپورټونو له مخه د خزانې دپاره د مملکت يا سټيټ وزير علي پرويز ملک ويلي چې د آئي ايم ايف نوی پور پروګرام ترلاسه کولو وروسته به هم پاکستان د اقتصاد د سختو چلينجونو سره مخ وي ځکه چې وایي د پاکستان بهرنۍ زېرمې يا اکاونټ کمزوری دی.

نوموړي نن د قامي اسمبلۍ د خزانې کميټۍ سره خبرو کې زياته‌ کړې د اوسني د اي ايم ايف د پور نوي 7 بلين ډالرو پروګرام په ګډون پاکستان تر کال 2027 پورې 12 بلين ډالرو پورې ماليې ته اړتیا لري.

د پاکستان د بهرنيو چارو وزارت ويلي، پېښور کې د طالبانو کونسل جنرل چې د پاکستان ملي سرود ته نه وو ودرېدلی او بيا یې د سپيناوي کوم بيان جاري کړی، پاکستان دغه بيان ردوي، د طالبانو حکومت ته یې سخت احتجاج ريکارډ کړی او د سفارتي اصولو لاندې د اقدام کولو حق هم لري.

په 17م ستمبر پېښور کې د خېبر پښتونخوا صوبایي حکومت لخوا په رابلل شوې یوه دستوره کې، چې کله د پاکستان ملي سرود غږول کېدو، د پښتونخوا صوبې وزیراعلا او د غونډې نور ګډونوال یې په درناوي کې ودرېدلي، خو د طالبانو د حکومت کونسل جنرل حافظ محب الله او یو بل افغان سفارتي چارواکی په خپلو څوکو ناست پاتې شوي وو.

د پاکستان د بهرنيو چارو وزارت د طالبانو د استازي دغه ګام غندلی او افغانستان کې واکمنو طالبانو ته یې پرې د احتجاج کولو ويلي وو.

پېښور د طالبانو کونسلګرۍ بيا ویلي وو، د پاکستان د ملي سرود سپکاوی یې مقصد نه وو، په ملي سرود کې موسيقي وه ځکه کونسل جنرل نه وو ودرېدلی.

پېښور کې د طالبانو کونسلګرۍ وي او اې ډيوه سره شريک کړي بيان کې ويلي، د پاکستان د ملي سرود د سپکاوي کولو سوال نه پيدا کیږي.

د پاکستان د بهرنيو چارو وزارت وياندې ممتاز زهرا بلوڅ نن په 19م ستمبر اوونيزه خبري غونډه کې وويل، د طالبانو د کونسل جنرل سپيناوی ردوي او ملي سرود ته نه ودرېدل یې د سفارتي اصولو سرغړونه بولي.

د رېډيو پاکستان د خبر ترمخه، اغلې بلوڅ ویلي، پاکستان د افغان قايمقام کونسل جنرل نه ودرېدل د غندنې وړ ګڼي ځکه په دغسې کولو سره د پاکستان د خلکو زړه ازار شوی دی.

هغې زياته کړې، افغان چارواکو ته یې په دغې اړه سخت احتجاج کړي، او د طالبانو د حکومت سره د خبرو د نتيجې وروسته به فيصله کوي، پاکستان د سفارتي اصولو سره سم د اقدام کولو حق لري.

په افغانستان کې واکمنو طالبانو د پاکستان د بهرنيو چارو وزارت وياندې تازه بيان ته کوم غبرګون نه دی ویلی.

د پاکستان د سيند صوبې پوليس وايي، ميرپور خاص ضلعه کې د پوليسو سره نښته کې يو تن وژل شوی، وروسته د دغه تن پېژندګلو د شاهنواز په نوم شوې، څوک چې د مذهب په سپکاوي کولو تورن وو. نن د اسلام اباد يو عدالت يوې مېرمن ته د مذهب د سپکاوي په قضيه کې د مرګ سزا اورولې ده.

پاکستان کې دا په يوه اوونۍ کې دویمه پېښه ده چې د مذهب په سپکاوي تورن وژل شوی دی، اونۍ وړاندې په کوټه کې د مذهب د سپکاوي په تور بندي تن په پوليس تاڼه کې د پوليسو په ډزو وژل شوی وو.

سيند کې د مذهب په سپکاوي تورن تن

د ميرپور خان ضلعې د پوليسو مشر اېس اېس پي اسدعلي چودري وي او اې ډيوه ته وويل، تېره شپه د 18م او 19م ستمبر مينځنۍ شپه کې، په موټر سايکل دوه تنه روان وو، پوليسو ورته د ودرېدو اشاره کړې او هغوی نه وو ودرېدلي، په پوليسو یې ډزې کړي، او د پوليسو په ډزو کې بیا يو تن شوی دی.

اسدعلي چودري وويل، وروسته د وژل شوي تن پېژندګلو شوې چې هغه د مذهب د سپکاوي په مقدمه کې تورن وو، تښتېدو، او په پوليسو یې ډزې کړي او بيا د پوليسو په ډزو کې وژل شوی دی.

خو په پولیس مقدمه کې ويل شوي، دغه کسان د پوليسو نه تښتېدل، يو غورځېدلی، ژوبل شوی او چې روغتون ته وړل شوی هلته یې ساه ورکړې ده.

وژل شوی تن ډاکټر شاهنواز نوميږي، د هغه پرضد په 16م ستمبر د ميرپور خاص سره جوختې پرتې په عمرکوټ ضلعه کې د مذهب د سپکاوي مقدمه درج شوې، په هغه تور لګول شوی وو چې په ټولنيزو رسنيو یې د مذهب د سپکاوي پوسټ کړی وو.

يو ځايي تن د نوم نه ښکاره کولو په شرط وي او اې ډیوه ته وويل، د ډاکټر شاهنواز پرضد د دوو ورځو راهسې په عمر کوټ کې د مذهبي تنظيمونو لخوا مظاهرې روانې وې، او داسې ويل کيږي، چې هغه د عمر کوټ نه وتلی، په کراچۍ کې پوليسو نيولی وو، او تېره شپه بيا په ميرپورخاص کې دغه پېښه شوې ده.

ياد تن وويل، د ډاکټر لخوا پرون يو بيان هم خپور شوی وو او هغه د مذهب د سپکاوي د بیان رد کړی او ويلي يې وو چې د هغه د فېس بک آی ډي هېک شوې او بل چا ترې دغه پوسټ کړی وو.

عيسايي مېرمن ته د مرګ سزا

د رپورټونو ترمخه د اسلام اباد يو ځايي عدالت نن په 19م ستمبر د مذهب د سپکاوي په قضيه کې يوې عيسايي مېرمن ته د مرګ سزا اورولې ده.

ويل شوي، اسلام اباد کې د الېکټرانک کرايم اېکټ، پيکا د قانون لاندې د ځانګړي عدالت جج افضل مجوکا دغه فيصله اورولې ده.

د رپورټونو ترمخه، د اسلام اباد يوې عيسايي مېرمن شګفته باندې تور وو چې درې څلور کاله وړاندې یې په وټس اېسپ ګروپ کې د مذهب د سپکاوي مواد خپاره کړي وو.

پاکستان کې د مذهب د سپکاوي پېښې

د پاکستان په سيند صوبه کې دا پېښه په داسې وخت کې شوې چې يوه اونۍ وړاندې په کوټه کې د توهين رسالت يا مذهب د سپکاوي په مقدمه کې يو تورن تن چې د کوټې کېنټ پوليس په تاڼه کې بندي وو، د تاڼې يو پوليس عسکر پرې په حوالات کې دننه ډزې کړي او دغه تورن تن یې وژلی وو.

اسلامي نظرياتي کونسل وايي د داسې ډول پېښو کې، چې څوک وسله راواخلي او په خپل سر اقدام وکړي، د دې جواز نه شي وړاندې کول کېدی.

په کوټه کې په پوليس تاڼه کې دننه کې د وژل شوي تن کورنۍ پرون په يوه خبري غونډې کې اعلان کړی چې دوی هغه پوليس اهلکار معاف کوي، چا چې د مذهب د سپکاوي په تور د دوی خپلوان په ډزو وژلی وو.

پاکستان کې وخت په وخت د مذهب د سپکاوي د پېښو او په دغو پېښو کې د تورنو کسانو د خلکو په د وژنو خبرونه مخې ته راځي.

اسلامي نظرياتي کونسل څه وايي؟

پاکستان کې د اسلامي نظرياتي کونسل مشر مولانا راغب حسېن نعيمي يوه اوونۍ وړاندې وي او اې ډیوه ته ویلي وو، د داسې پېښو کېدو څو علتونه وي.

وي او اې ډيوه سره خبرو کې وويل، ټولنه د قانون، د قانون عملدارۍ، پوهه خلکو او غوره انتظامیه باندې مشتمله بندوبست نوم دی، او هغه ټولنې په ښه انداز چليږي چرته چې هر څوک د خپل کار سره کار ساتي.

نوموړي وويل، "پاکستانۍ ټولنه د تېرو څو کلونو راهسې د ټولنيزې، مذهبي، اقتصادي او اخلاقۍ پستۍ سره مخ ده، او د هغې له امله مونږ هره ورځ د مختلفو جرمونو کېدل وينو، پاکستان کې دا وخت په مختلفو عدالتونو کې د وژنو خواوشا 50,000 قضیې د بحث لاندې دي او داسې نورې قضيې هم دي".

ښاغلي نعيمي وويل، ځکه خلک په خپله د مسلو د حل نورې لارې لټوي، د پوليس پلټنيزه نظام او عدالتونو کارروايانې هم داسې دي او مجرمان د عدالتونو نه خلاصيږي، خو "د توهين مذهب د قضيو هوارولو متبادلې لارې نشته چې هوارې شي، ځکه د کوټې په څېر پېښې کيږي".

خو نوموړي وویل، "د دې هر باوجود بيا هم د کوټې په څېر پېښو جواز نه شي وړاندې کول کېدی، چې څوک وسله راواخلي او که هر ډول پېښه وي چې په خپل سر پکې داسې اقدام وکړي".